Η μεγαλύτερης διάρκειας έκλειψη της χιλιετίας συνέβη πριν από δύο εβδομάδες, στις 15 Ιανουαρίου 2010. Επρόκειτο για μια δακτυλιοειδή έκλειψη Ηλίου ορατή από της περιοχές της Κεντρικής Αφρικής, της Ινδίας και της Κίνας, κατά την οποία η διάμετρος της Σελήνης είναι μικρότερη από αυτήν του Ηλίου, με αποτέλεσμα να μην γίνεται ολοκληρωτική απόκρυψη του ηλιακού δίσκου. Η όψη μιας τέτοιας έκλειψης μοιάζει με ένα χρυσό δακτυλίδι που περιβάλλει τη Σελήνη, την ώρα που αυτή βρίσκεται ακριβώς μπροστά από τον Ηλιο, σε τέλεια ευθυγράμμιση με τη Γη. Το φαινόμενο αυτό συνέβη λόγω μιας σπάνιας συγκυρίας, κατά την οποία η Σελήνη βρισκόταν κοντά στο απόγειό της (πολύ μακριά από τη Γη, με αποτέλεσμα να φαίνεται πιο μικρή), ενώ η Γη βρισκόταν στο περιήλιο της τροχιάς της (με αποτέλεσμα να κάνει τον Ηλιο να φαίνεται πιο μεγάλος απ' ό,τι συνήθως.
Η διάβαση της Σελήνης μπροστά από τον ηλιακό δίσκο διήρκεσε 11 λεπτά και 8 δευτερόλεπτα και αποτέλεσε ένα μοναδικό θέαμα για τους κατοίκους των περιοχών της Κένυας, της Ινδίας, της Σρι Λάνκα και της Κίνας, καθώς επίσης και για τους επισκέπτες των περιοχών αυτών, όπως ο συνάδελφος Κοσμάς Γαζέας. Από την Ελλάδα ήταν μερικώς μόνον ορατή με απόκρυψη του ηλιακού δίσκου κατά 20% μόνο.
Ψηφιακή καταγραφή
Για τη φωτογράφηση του φαινομένου στην Κένυα, ο κύριος Γαζέας χρησιμοποίησε ειδικά ηλιακά φίλτρα, προσαρμοσμένα σε τηλεσκόπια και φωτογραφικές μηχανές, με τα οποία έγινε η ψηφιακή καταγραφή.
Η ευθυγράμμιση του Ηλίου και της Σελήνης με τη Γη, προκάλεσε μια σκιά διαμέτρου περίπου 300 χιλιομέτρων στην επιφάνεια της Γης, η οποία σάρωσε τις περιοχές της Αφρικής, του Ινδικού Ωκεανού και της Ασίας. Οπως αναφέρει ο κύριος Γαζέας: «Η απόλυτα συμμετρική όψη του ηλιακού δακτυλιδιού δηλώνει την εξαιρετικά ακριβή επιλογή της θέσης παρατήρησης, η οποία έγινε με ακρίβεια 1-2 μέτρων μέσα στη ζώνη της σκιάς!»
Εκτός από την εκπαιδευτική, ιστορική και επιστημονική αξία της παρατήρησης και καταγραφής του φαινομένου, η πολιτιστική αξία είναι εξίσου σημαντική.
Σύμφωνα με τον κύριο Γαζέα: «οι ντόπιοι κάτοικοι της Κένυας παρακολούθησαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το μοναδικό αυτό φαινόμενο, προσφέροντας τη φιλοξενία τους και διασκεδάζοντας με τραγούδια και χορούς την ώρα της έκλειψης».
Αιτία των ηλιακών εκλείψεων είναι η περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη και η σκιά που αυτή αφήνει πάνω στον πλανήτη μας. Η σκιά αυτή αποτελείται από δύο διαφορετικές περιοχές: έναν εσωτερικό κώνο πλήρους σκιάς, που λέγεται «κύρια σκιά» και μια περιοχή μερικής σκιάς, που λέγεται «παρασκιά».
Οταν παρατηρούμε μια έκλειψη του Ηλίου από μια περιοχή της Γης στην οποία πέφτει η παρασκιά, η Σελήνη καλύπτει ένα μόνο τμήμα του και τότε λέμε ότι πρόκειται για μια «μερική έκλειψη» του Ηλίου. Οταν όμως κοιτάζουμε τον Ηλιο από μια περιοχή που καλύπτει η πλήρης σκιά της Σελήνης, ο Ηλιος είναι τελείως αθέατος και τότε η έκλειψή του είναι «ολική».
Η διαδρομή της Σελήνης γύρω από τη Γη
Παρ’ όλο όμως που η Σελήνη περιφέρεται γύρω από τη Γη μία σχεδόν φορά τον μήνα, δεν έχουμε εκλείψεις κάθε μήνα γιατί απλούστατα οι τρεις πρωταγωνιστές των εκλείψεων (Ηλιος, Γη και Σελήνη) πρέπει να βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, να βρίσκονται δηλαδή σε ευθεία γραμμή. Αν η Σελήνη στη διαδρομή της γύρω από τη Γη περνούσε ακριβώς πάνω σ’ αυτή τη γραμμή θα είχαμε εκλείψεις κάθε μήνα και ηλιακές και σεληνιακές.
Η Σελήνη όμως δεν ταξιδεύει με αυτόν τον τρόπο, αλλά αντίθετα, στην περιφοράτης γύρω από τη Γη, περνάει είτε πιο πάνω είτε πιο κάτω από την υποθετική αυτή γραμμή. Οταν τα τρία αυτά σώματα δε βρίσκονται στην ίδια ευθεία, οι σκιές και της Γης και της Σελήνης χάνονται στο Διάστημα και δεν γίνονται εκλείψεις. Ακόμη όμως και όταν η σκιά της Σελήνης πέσει πάνω στη Γη, συνήθως δεν καλύπτει παρά έναν διάδρομο με μέγιστο πλάτος 272 χιλιομέτρων.
Η δέσμη της σκιάς αυτής διασχίζει τον πλανήτη μας με μέση ταχύτητα που φτάνει τα 3.000 χιλιόμετρα την ώρα, περνώντας πάνω από τους γήινους παρατηρητές σε μέγιστο χρόνο 7 περίπου λεπτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου