Ο εγκέφαλος απεχθάνεται την αδικία

Tο σημείο του εγκεφάλου που αντιδρά στην ανισότητα και την αδικία ανακάλυψε ομάδα επιστημόνων, οι οποίοι υποστηρίζουν πως η φράση «δεν είναι δίκαιο», δεν έχει σχέση με συναισθήματα, αλλά με νευρικές συνάψεις.
Αμερικανοί νευροεπιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν μια περιοχή στον εγκέφαλο που αντιδρά στην αδικία και την ανισότητα, οδηγώντας τους ανθρώπους να ικανοποιούνται όταν μοιράζονται εξίσου το διαθέσιμο πλούτο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δώσουν σε άλλους μερικά από τα δικά τους χρήματα.
Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν «εγωιστικά γονίδια», όπως θα έλεγε ο διάσημος Bρετανός βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς, όμως φαίνεται πως παράλληλα έχουν ένα αίσθημα δικαιοσύνης και ισότητας στους εν τω βάθει νευρώνες του εγκεφάλου.
Πιο απλά, για πρώτη φορά οι ειδικοί εξηγούν τις συμβαίνει στο κεντρικό νευρικό σύστημα όταν αισθανόμαστε ότι κάτι δεν είναι δίκαιο.
Η έρευνα καταδεικνύει ότι το λεγόμενο «κέντρο ανταμοιβής» του εγκεφάλου αντιδρά στις άνισες και άδικες καταστάσεις που αφορούν στην κατανομή χρημάτων με τρόπο τέτοιο που φανερώνει ότι οι άνθρωποι προτιμούν ενστικτωδώς να ζουν σε ένα δίκαιο περιβάλλον.
Η προτίμηση αυτή πιθανώς εξηγεί γιατί οι άνθρωποι θέλουν να κάνουν φιλανθρωπίες και συνήθως υποστηρίζουν ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας, καθώς και κυβερνητικές πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος.
Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Ιδρύματος Caltech Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας, του Πανεπιστημίου Rutgers των ΗΠΑ και του Κολεγίου Trinity του Δουβλίνου στην Ιρλανδία, με επικεφαλής του καθηγήτρια Ψυχολογίας Ελίζαμπεθ Τρικόμι, καθηγητή Ψυχολογίας Τζον Ο' Ντόχερτι και καθηγητή Γνωσιακής Νευροεπιστήμης Τόμας Μίτσελ.
Στο πλαίσιο των μελετών οι ειδικοί πειραματίστηκαν κάνοντας διάφορες χρηματικές συναλλαγές με 20 ζευγάρια ανδρών εθελοντών και κατέγραψαν την εγκεφαλική δραστηριότητά τους με μαγνητικές τομογραφίες λειτουργικού συντονισμού (fMRI).
Ο έλεγχος επικεντρώθηκε κυρίως στις περιοχές του προμετωπιαίου φλοιού και του ραβδωτού σώματος, που εμπλέκονται στην αξιολόγηση των ανταμοιβών.
Η έρευνα έδειξε ότι οι εθελοντές δεν χαίρονταν μόνο όταν οι ίδιοι έπαιρναν περισσότερα χρήματα, αλλά ακόμα κι όταν οι «φτωχότεροι» (στο πείραμα) έπαιρναν περισσότερα.
Μάλιστα, συχνά ο εγκέφαλος των πιο «πλούσιων» έδειχνε μεγαλύτερη δραστηριότητα, στα συγκεκριμένα σημεία που σχετίζονται με την ανταμοιβή, όταν περισσότερα χρήματα μεταφέρονταν στους άλλους ανθρώπους αντί για τους ίδιους, ενώ στους «φτωχούς» ανθρώπους ίσχυε το αντίστροφο, δηλαδή ένιωθαν καλύτερα όταν περισσότερα χρήματα δίνονταν στους ίδιους παρά στους πλούσιους.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης οι πλουσιότεροι νιώθουν καλύτερα όταν κλείνουν την «ψαλίδα» των εισοδημάτων με τους φτωχότερους και οι τελευταίοι ευχαριστιούνται όταν μειώνουν την «ψαλίδα» της ανισότητας.
Από τη συγκριτική μελέτη των εγκεφάλων προέκυψαν τα πρώτα νευροβιολογικά στοιχεία ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι δομημένος έτσι ώστε να χαίρεται αποκλειστικά για το δικό του συμφέρον, αλλά επίσης μπορεί να χαίρεται όταν μειώνεται η ανισότητα γύρω του.
Οι επιστήμονες παραδέχτηκαν ότι ακόμα είναι ασαφές σε ποιο βαθμό αυτή η αποστροφή στην ανισότητα και στην αδικία είναι εγγενής ή προϊόν μάθησης και περιβαλλοντικών επιδράσεων.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, όπως είπαν «οι άνθρωποι που ξεκινάνε πλούσιοι, όταν βλέπουν έναν άλλο άνθρωπο να παίρνει χρήματα, αισθάνονται να μειώνεται η ενοχή τους που εκείνοι έχουν περισσότερα από τους άλλους».