Η «σύνδεση» θρησκείας – ηθικής

Μια νέα οπτική στη σχέση θρησκείας και ηθικής φέρνει επιστημονική έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Trends in Cognitive Sciences από την Cell Press, η οποία υποστηρίζει πως η ανθρώπινη κρίση για το τι είναι ηθικά λάθος και τι σωστό, δεν υπόκειται στην οποιαδήποτε μορφή πίστης σε ό,τι πρεσβεύει μια θρησκεία, αλλά βρίσκεται έμφυτη στον άνθρωπο.
Η έρευνα των καθηγητών του τμήματος της Ψυχολογίας και Εξελικτικής Βιολογίας, του Πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ βασίστηκε στην πειραματική ψυχολογία της ηθικής, όπως αποτυπώνεται σε εκθέσεις ψυχολόγων τα τελευταία 10 χρόνια αλλά και σε βιβλιογραφίες που σχετίζονται με την ανάπτυξη των θρησκειών ανά τους αιώνες.
Για την έρευνα έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως οι πνευματικές εμπειρίες και οι θρησκεία βασίζονται στις νοητικές εργασίες του ανθρώπινου μυαλού. « Μερικοί ισχυρίζονται πως οι θρησκείες έχουν παραχθεί και διαμορφωθεί προκειμένου να λύσουν το πρόβλημα κοινωνικοποίησης και συνεργασίας των ατόμων. Άλλοι λένε πως η θρησκεία είναι παράγωγο μια προϋπάρχουσας διανοητικής ικανότητας», εξηγεί ο καθηγητής, Δρ. Ilkka Pyysiainen.
«Για μερικούς δεν υπάρχει ηθική χωρίς θρησκεία, ενώ άλλοι βλέπουν τη θρησκεία απλώς σαν έναν τρόπο έκφρασης των ηθικών ενστίκτων που υπάρχουν εγγενή στον άνθρωπο», λέει από τη μεριά του, ο καθηγητής Μάρκ Χάουζερ.
Σύμφωνα με το συμπέρασμα της έρευνας, λόγω των διαφορών που υπάρχουν στις θρησκείες του κόσμου, και με βάση τις αντιδράσεις ασθενών που έχουν καταγραφεί κατά καιρούς, τα άτομα δεν δείχνουν διαφορετικές αντιδράσεις σε θεμελιώδη ηθικά διλήμματα. Γι’ αυτό λοιπόν οι κρίσεις περί σωστού και λάθους, φαίνεται ότι δρουν ανεξάρτητα από της θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός.
«Αυτό ενισχύει τη θεωρία ότι η θρησκεία δεν προκύπτει από την βιολογική ανάγκη για συνεργασία και κοινωνικοποίηση, αλλά από μια ξεχωριστή προϋπάρχουσα διανοητική λειτουργία του ανθρώπου που ενεργοποιείται από μη θρησκευτικούς παράγοντες. Ωστόσο, αν και χωρίς θρησκεία οι άνθρωποι μπορούν να λειτουργήσουν με κανόνες ηθικής, εν τούτοις βοηθά σημαντικά στην σταθεροποίηση της ομαδικότητας του ατόμου», αναφέρει η έκθεση.