Εμβόλιο και για τους νέους και υγιείς

Κάθε πανδημία γρίπης δείχνει ξεχωριστή προτίμηση στους νέους.Aσφαλώς,οι νέοι οι οποίοι κινδυνεύουν περισσότερο από τις πανδημίες είναι όσοι έχουν χρόνια προβλήματα υγείας. Είναι γνωστό σε όλους μας πως νοσήματα όπως το άσθμα και ο διαβήτης δεν «κοιτούν» την...ημερομηνία γεννήσεώς μας όταν είναι να εκδηλωθούν.Η πανδημία,όμως,που τώρα αντιμετωπίζουμε,έχει μια ιδιαιτερότητα: προσβάλλει και στέλνει στο νοσοκομείο και νέους δίχως προβλήματα υγείας.
Το μείζον ερώτημα είναι πόσους στέλνει στο νοσοκομείο.Η λεπτομερέστερη καταγραφή που (προς το παρόν) υπάρχει προέρχεται από τις ΗΠΑ,όπου περίπου ο ένας στους 10 απ' όσους προσβλήθηκαν από τη νέα γρίπη,χρειάστηκε να νοσηλευθεί (για 3 μέρες κατά μέσον όρο, αν και υπήρξαν περιστατικά που νοσηλεύθηκαν έως 53 μέρες).
Το 29% από αυτούς τους ανθρώπους δεν είχαν κανένα πρόβλημα υγείας,το 10% ήταν απλώς καπνιστές και το 7% ήταν απλώς έγκυοι.
Τι ηλικία είχαν οι νοσηλευθέντες; Η μέση ηλικίας τους ήταν τα 22 χρόνια: το 48% ήταν κάτω από 18 ετών,το 35% είχαν ηλικία 19 έως 49 ετών και μόλις το 17% είχαν περάσει τα 50 τους χρόνια.
Τι απέγιναν αυτοί οι άνθρωποι;Η συντριπτική πλειονότητα βγήκαν γεροί και δυνατοί από το νοσοκομείο.Το 6,3% όμως απ'όσους μπήκαν στα αμερικανικά νοσοκομεία έχασαν τη ζωή τους, σύμφωνα με τα στοιχεία των ομοσπονδιακών Κέντρων Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών - των περίφημων CDC που εδρεύουν στην Ατλάντα και ανακοίνωσαν την περασμένη Παρασκευή πως από τους 7.511 Αμερικανούς οι οποίοι χρειάστηκαν νοσηλεία, οι 477 τελικά πέθαναν.
Οι περισσότεροι θάνατοι (το 39%) καταγράφηκαν σε ανθρώπους ηλικίας 25 έως 49 ετών.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί,πως η περαιτέρω ανάλυση των στοιχείων στις ΗΠΑ έδειξε πως οι έγκυοι διατρέχουν τετραπλάσιο κίνδυνο από τον γενικό πληθυσμό να αρρωστήσουν βαριά και να χρειαστούν νοσηλεία αν κολλήσουν πανδημική γρίπη.Γιατί;Ο λόγος παραμένει άγνωστος.
Τα σχολεία
Αν και στη χώρα μας η γρίπη δεν είχε (ευτυχώς) έως τώρα κανένα θύμα,οι συστάσεις για το ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν δεν μπορούν να βασιστούν μόνο στην...ντόπια πραγματικότητα.
Ο κύριος γνώμονας είναι συνολικά τι έχει συμβεί στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη. Και αυτό, διότι κάθε πανδημία γρίπης εξελίσσεται σε στάδια και το στάδιο στο οποίο βρίσκονται άλλα κράτη,όπως η Βρετανία,είναι πολύ πιο ενδεικτικό του τι μπορεί να συμβεί όταν ανοίξουν τα δικά μας σχολεία.
Τα σχολεία είναι τα κύρια «επωαστήρια» των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, στις οποίες ανήκουν οι κάθε είδους «ιώσεις» και βεβαίως η γρίπη,είτε είναι εποχική είτε πανδημική.Στη Βρετανία,λοιπόν,όπου τα κρούσματα γρίπης έχουν ξεπεράσει τα 12.900και οι θάνατοι είναι ήδη 44,πολλά σχολεία ήταν ανοιχτά μέχρι τις αρχές Αυγούστου διότι γίνονταν - μεταξύ άλλων - τα επονομαζόμενα summer schools.
«Μα καλά», αντιτείνουν πολλοί νέοι στα chat rooms.«Εδώ λένε πως κάθε χρόνο η εποχική γρίπη σκοτώνει 500.000 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.Στους 400,500 ή 1.000 θα κολλήσουμε»;
Υπάρχει,όμως,και η άλλη όψη της στατιστικής:Από τα 500.000 θύματα της εποχικής γρίπης,στη μεν Ευρώπη των 27 αντιστοιχούν 40.000 νεκροί ετησίως σύμφωνα με υπολογισμούς του ECDC,στις δε ΗΠΑ 36.000 σύμφωνα με υπολογισμούς των CDC.
Πόσοι αρρωσταίνουν για να πεθάνουν τελικά 76.000 σε ΗΠΑ και Ευρώπη;Περίπου 50 εκατ. Ευρωπαίοι και 12,5 έως 50 εκατ.Αμερικανοί,ανάλογα με τη χρονιά.
Σύμφωνα με το ECDC,όμως,η παρούσα πανδημία θεωρητικώς έχει προσβάλλει 244.587 ανθρώπους παγκοσμίως (οι 2.349 από αυτούς πέθαναν),αλλά στην πράξη υπολογίζεται πως έχει προσβάλλει δέκα έως 100 φορές περισσότερους.Ακόμα κι έτσι,όμως,απέχει παρασάγγας από τα εκατοντάδες εκατομμύρια που θα έπρεπε να έχουν αρρωστήσει σε όλο τον κόσμο για να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα για το πόσο επικίνδυνη είναι.
Η πιο σημαντική διαφορά,όμως,είναι πως το 90% από τους νεκρούς της εποχικής γρίπης έχουν ηλικία 65 ετών και άνω,ενώ στην παρούσα πανδημική γρίπη ισχύει όπως προαναφέρθηκε ακριβώς το αντίθετο:το 80% έχουν ηλικία κάτω των 65 ετών,με το 55% να είναι νεώτεροι από 50 ετών.
Ευαίσθητη ομάδα όσοι έρχονται σε επαφή με βρέφη
Από τους ειδικούς επισημαίνεται ο κίνδυνος να μολύνει ένας νέος και κατά τα άλλα υγιής ασθενής τούς άλλους και κυρίως τα νεογέννητα μωρά.
Τα μωρά ηλικίας κάτω των 6 μηνών είναι τα πιο ευάλωτα στην πανδημική γρίπη, λένε οι ειδικοί.Και αυτό,διότι όχι μόνο έχουν ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα οπότε κινδυνεύουν να πάθουν σοβαρή πνευμονία και να πεθάνουν,αλλά δεν μπορούν να πάρουν ούτε αντιιικά φάρμακα,αφού αυτά δεν έχουν δοκιμαστεί σε τόσο μικρούς ασθενείς.
Έτσι, εάν η πνευμονία τους δεν οφείλεται σε επιπλοκή από βακτήριο όπως ο πνευμονιόκοκκος,οπότε θα μπορούσαν να πάρουν αντιβιοτικά,αλλά στον ίδιο τον ιό Η1Ν1 (όπως συμβαίνει σε πάρα πολλές περιπτώσεις πνευμονίας λόγω νέας γρίπης),δεν θα υπάρχει θεραπεία να τους χορηγηθεί.
Όσον αφορά το πανδημικό εμβόλιο,ούτε αυτό μπορούν να κάνουν,όπως δεν κάνουν και το εμβόλιο της εποχικής γρίπης:τα αντιγριπικά εμβόλια δεν γίνονται σε τόσο μικρά παιδιά,διότι δεν ανταποκρίνεται ο οργανισμός τους ώστε να παράξει αντισώματα κι έτσι δεν έχει νόημα να εμβολιαστούν.
Η προτεραιότητα στους εμβολιασμούς
Αν σε όλα τα επιστημονικά στοιχεία προστεθεί το γεγονός πως ουδείς γνωρίζει ακόμα πόσο επικίνδυνη είναι η νέα γρίπη, αν και πως θα εξελιχθεί,αν θα εξασθενήσει φέτος, του χρόνου ή σε πέντε χρόνια,καταλαβαίνει γιατί οι διεθνείς (και οι ελληνικές) συστάσεις για εμβολιασμό συμπεριλαμβάνουν στις προτεραιότητες τις εγκύους, όσους φροντίζουν μωρά ηλικίας κάτω των 6 μηνών και τους νεαρούς,υγιείς ενήλικες 15 έως 49 ετών _ πέρα,βεβαίως,από το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό το οποίο δεν πρέπει να αρρωστήσει για ευνόητους λόγους,αλλά και τους χρονίως πάσχοντες ηλικίας άνω των 6 μηνών,οι οποίοι επίσης για προφανείς λόγους χρειάζονται προστασία.
Οι έγκυοι αποτελούν πρώτη ή δεύτερη προτεραιότητα τόσο στις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) όσο και σε αυτές των CDC,του ECDC και βεβαίως του ελληνικού Εθνικού Επιστημονικού Συμβουλίου για την Πανδημία.
Υπολογίζεται πως στη χώρα μας οι έγκυοι είναι,ανά πάσα στιγμή,περίπου 30.000 και - εφόσον έχουν περάσει το πρώτο τρίμηνο της κυήσεως και σε συμφωνία με τον μαιευτήρα τους - προτείνεται να κάνουν το πανδημικό εμβόλιο.
Αν,πάντως,μια έγκυος πάσχει από χρόνιο πρόβλημα υγείας,πρέπει να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο να εμβολιαστεί ακόμα και στο πρώτο τρίμηνο.
Αν και γενικώς αποφεύγονται τα φάρμακα και τα εμβόλια κατά την εγκυμοσύνη,όταν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος γίνονται εξαιρέσεις,καθώς γιατροί και γυναίκες ζυγίζουν προσεκτικά τα πιθανά οφέλη έναντι των πιθανών κινδύνων.
Ας σημειωθεί πως δεν είναι μόνο η πανδημική γρίπη που απειλεί τις εγκύους.Κάθε χρόνο καταγράφονται παγκοσμίως θάνατοι εγκύων και από εποχική γρίπη,αν και δεν είναι πολύ συνηθισμένοι.
Τα καλά νέα,πάντως,είναι πως ο ιός της πανδημικής γρίπης δεν φαίνεται να περνάει τον πλακούντα για να μεταδοθεί στα έμβρυα (μόνο ένα περιστατικό μετάδοσης από μητέρα σε μωρό έχει αναφερθεί παγκοσμίως,στην Ταϊλάνδη),ενώ τουλάχιστον στην εποχική γρίπη κι αν ακόμα περάσει στο έμβρυο,δεν φαίνεται να προκαλεί τερατογενέσεις.
Τον Νοέμβριο τα «ασφαλή» εμβόλια
Η ασφάλεια των εμβολίων είναι ένα θέμα που μας απασχολεί όλους ιδιαίτερα - και δικαίως,καθώς στη σύγχρονη ιστορία έχουν καταγραφεί σοβαρές παρενέργειες από τη χορήγηση μισοδοκιμασμένων εμβολίων.
Τέτοια είναι και η περίπτωση των 500 κρουσμάτων και των 25 θανάτων από το σπάνιο, νευρολογικό σύνδρομο Guillain-Βarre (GΒS),που καταγράφηκαν στις ΗΠΑ το 1976,έπειτα από τον - αναίτιο όπως απεδείχθη εκ των υστέρων - εμβολιασμό 40 εκατ.πολιτών εναντίον ενός ιού γρίπης των χοίρων,για τον οποίον εκφράζονταν φόβοι πως θα προκαλέσει πανδημία.
Την εντολή για τον μαζικό εμβολιασμό είχε εγκρίνει ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζέραλντ Φορντ,επειδή οι επιστήμονες της εποχής πίστευαν ότι ο ιός της γρίπης των χοίρων ήταν παρόμοιος με εκείνον που είχε προκαλέσει την πανδημία του 1918 και είχε σκοτώσει 40 εκατ.ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με ειδικούς του ΚΕΕΛΠΝΟ,στη χώρα μας δεν πρόκειται να αρχίσει κανένας εμβολιασμός,εάν δεν υπάρξει έγκριση από την αρμόδια ευρωπαϊκή Αρχή,τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΕΑ).Για να δώσει,όμως,ο ΕΜΕΑ την έγκρισή του,απαιτεί κλινικές δοκιμές των εμβολίων σε επαρκή αριθμό εθελοντών,γι'αυτό και εκτιμάται πως δύσκολα θα αρχίσουν οι εμβολιασμοί πριν από τον Νοέμβριο.
Συνήθως, για να αξιολογηθεί πλήρως η αποτελεσματικότητα ενός αντιγριπικού εμβολίου απαιτούνται δοκιμές σε 10.000 ανθρώπους,ενώ για να αξιολογηθεί η ασφάλειά του απαιτούνται δοκιμές σε 100.000 εθελοντές.
Αν και κλινικές δοκιμές των πανδημικών εμβολίων έχουν αρχίσει πολλές φαρμακευτικές εταιρείες,τα πρώτα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα και την πρώιμη ασφάλειά τους δεν αναμένονται πριν από τα μέσα Σεπτεμβρίου - και εκτιμάται πως θα αφορούν την πρώτη από τις δύο δόσεις του εμβολίου που χορηγούνται στους εθελοντές,με χρονική απόσταση μερικών εβδομάδων η μία από την άλλη.
Πιο πλήρη αποτελέσματα αναμένονται μέσα στον Οκτώβριο,γι'αυτό και υπολογίζεται πως θα φτάσουμε στον Νοέμβριο,ίσως και στον Δεκέμβριο,για να αρχίσουν οι εμβολιασμοί.
Αυτό,όμως,δεν σημαίνει πως δεν θα έχουμε παραλάβει έως τότε εμβόλια,καθώς η παραγωγή τους αρχίζει από τα εργοστάσια αμέσως μετά τις πρώτες ενδείξεις για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους - συνήθως μέσα σε λίγες εβδομάδες από την έναρξη των κλινικών δοκιμών.
Απλώς,τα εμβόλια που θα έχουμε δεν θα χρησιμοποιηθούν,εκτός κι αν συμβεί κάποιο συνταρακτικό απρόοπτο, όπως λ.χ.να μεταλλαχθεί ξαφνικά ο ιός Η1Ν1 και να αρχίσει να σκοτώνει αναρίθμητους ανθρώπους - ενδεχόμενο που φαντάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας,με βάση τα δεδομένα για τον συγκεκριμένο ιό έως σήμερα.