Ο άντρας σήμερα

Οι εποχές αλλάζουν, οι κοινωνίες ομογενοποιούνται, ο καπιταλισμός προστάζει. Σε σχέση με πριν από δύο τρεις δεκαετίες, ο σύγχρονος άνδρας προσδιορίζεται με διαφορετικά κριτήρια. Η ποιότητα του χαρακτήρα του, η ανεξαρτησία του και η ικανότητά του να δημιουργεί από το «μηδέν» παραμένουν σημεία αναφοράς, ωστόσο μετριούνται με οικονομικούς όρους. Ετσι, είναι εμφανώς πιο ατομιστής, διεκδικητικός και ανταγωνιστικός, ενώ ταυτόχρονα παλιμπαιδίζει, συμπεριφέρεται δηλαδή με μιαν ανωριμότητα που δεν είναι πάντοτε χαριτωμένη: Στα γήπεδα, τα μέρη διασκέδασης, μα και μέσα στο σπίτι του καλυπτόμενος πίσω από τους γονείς του.
Μαζί με την εσωτερική εικόνα έχει αλλάξει και η εξωτερική: Κάθε χρόνο οι Ελληνες δαπανούν υπολογίσιμα ποσά για να γίνουν πιο όμορφοι, πιο νέοι, πιο φρέσκοι, πιο σεξουαλικά αποδοτικοί, αγοράζοντας αποσμητικά, κρέμες απολέπισης και αντιρυτιδικές. Ομως, η νέα τους εικόνα δεν μπορεί να κρύψει τις εσωτερικές τους αντιφάσεις: Και κυνικοί και ευαίσθητοι και υπεύθυνοι και ανεύθυνοι και ώριμοι και ανώριμοι. Ψεύτες μα και πρωτόγνωρα ειλικρινείς, σε βαθμό που να παραδέχονται πολύ ευκολότερα από ό,τι στο παρελθόν τις αδυναμίες και τα αδιέξοδά τους.

Η ώρα της ανάπαυλας
Μύθοι εραστών

Η σχέση του Eλληνα με το σεξ αποτελούσε παλαιότερα ένα γόνιμο πεδίο καλλιέργειας αστικών μύθων και συλλογικών φαντασιώσεων, που είχαν πάντα ως κοινό παρονομαστή την πρωτοκαθεδρία του ανάμεσα στους άλλους εθνικούς εραστές. Ωστόσο, πρόσφατες επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και η πολυθρύλητη σεξουαλικότητα του Eλληνα έχει υποχωρήσει, υπό το βάρος μάλιστα της οικονομικής κρίσης και του αγχωτικού τρόπου ζωής. Επιπλέον, όλο και περισσότεροι παραπονιούνται για τις σεξουαλικές τους επαφές, οι οποίες δεν είναι και πρώτης ποιότητας...

Ερευνα focus bari
Ολα στη φόρα

Λένε πως η στατιστική είναι ένας εύσχημος τρόπος για να πεις ψέματα. Οπως και να ’χει, είναι προτιμότερη από τους μυθοπλασίες, τις εικασίες και τις εντυπώσεις.
Το περασμένο καλοκαίρι παρουσιάστηκε από τη Focus Bari η 1η Πανελλήνια Ερευνα για τον Σύγχρονο Ανδρα, μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 600 ατόμων ηλικίας 18-44 ετών και έθεσε επί τάπητος μια σειρά ζητημάτων. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Pepsi MAX, περιστρέφονταν γύρω από τρεις κατηγορίες: Τις γυναίκες, τα μυστικά και τα αντρικά κλισέ. Πιο συγκεκριμένα, κάτι που αντιπαθεί σφόδρα ο σύγχρονος άνδρας είναι το να βλέπει τη σύντροφό του να αναλαμβάνει τον ρόλο του (34%) ή να κάνει «οικογενειακά» όνειρα για το μέλλον (26%). Ποσοστό 20% ενοχλείται από το γεγονός ότι πληρώνει διαρκώς αυτός στις εξόδους. Oσον αφορά το σεξ, επιβεβαιώθηκε για άλλη μία φορά ότι ο σύγχρονος άνδρας σκέφτεται καθημερινά το σεξ (42% του δείγματος), ενώ το 13% παραδέχτηκε ότι το έχει κάνει με συνάδελφο. Σχετικά με τα σύμβολα του σεξ, η Μόνικα Μπελούτσι αποτελεί το άπιαστο όνειρο για το 19% και η Αντζελίνα Τζολί για το 11%. Στα αξιοσημείωτα περιλαμβάνεται ότι το 25% παραδέχεται ότι έχει ψάξει το κινητό της συντρόφου του για ύποπτα μηνύματα.

Οι μάγκες
Δεν υπάρχουν πια

Τον χαμό τους υπέγραψε ο Μανώλης Ρασούλης, στο γνωστό λαϊκό άσμα του Νίκου Ξυδάκη, ύστερα από εκείνη τη μοιραία σύγκρουση με το τρένο του δυτικού πολιτισμού. Τι ειρωνεία! Οι μάγκες, ένας ιδιόμορφος τύπος άνδρα, αναδείχθηκαν τόσο ως φιγούρα όσο και ως φιλοσοφία μέσα από το ρεμπέτικο (και αργότερα από το λαϊκό τραγούδι), για να αποκαθηλωθούν τελικά από τα ίδια μουσικά είδη. Το μακρύ μουστάκι, τα μυτερά παπούτσια, το καβουράκι, το παντελόνι με τη ρίγα, το κομπολόι και το «κουτσαβάκικο» βάδισμα έδωσαν σταδιακά τη θέση τους σε ένα απολειφάδι «τζάμπα μαγκιάς» και ενός δήθεν περιθωρίου που έχει ενσωματωθεί πλέον στο ελληνικό φολκλόρ, αν όχι κιτς. Αραιά και πού, πια, σε γαμήλια γλέντια και στις πρωινές εκτελέσεις των κέντρων διασκέδασης, όλο και κάποιος «ε ντε λα μαγκέ ντε Βοτανίκ» θα σηκωθεί να χορέψει ή θα βγει για «σεργιάνι», αναπολώντας περασμένα μεγαλεία.

Κλαψ, λυγμ, σνιφ
Οι στιγμές της αλήθειας

Κλαίνε οι άντρες; Κλαίνε και παρακλαίνε! Το επιβεβαιώνουν οι στατιστικές έρευνες, η βιολογία, οι τέχνες κάθε μορφής αλλά και το λαϊκό τραγούδι, που θεωρητικά αποτελεί το τελευταίο οχυρό της αρρενωπότητας και του ανδρισμού. «Το ξέρω οι άντρες δεν κλαίνε, το ξέρω πως είναι ντροπή, μα ένα σου λέω μονάχα, να μη σε βρει...», τραγουδούσε στα τέλη του ’80 ο Στράτος Διονυσίου και συγκινούσε. Το ίδιο, όμως, συνέβαινε και περίπου είκοσι χρόνια πριν (1970), όταν ο Στέλιος Καζαντζίδης υποστήριζε πως «όσοι δεν πόνεσαν, άσ’ τους να λένε, κι όμως κυρία μου κι οι άνδρες κλαίνε».

Τύποι ανδρών
Ο πάντα μετρημένος

Η εμφάνιση του ηθοποιού Δημήτρη Δρόσου παραπέμπει στον «νοικοκύρη» της διπλανής πόρτας. Μια φιγούρα υπαρκτή, ακόμα και στους καιρούς που διανύουμε.
Αναγνωρίσιμος τόσο από τις κινηματογραφικές του δουλειές («Η Φανέλα με το Εννιά», «Peppermint», «Ο Καλύτερος μου Φίλος» κ.ά.) όσο και για τα διαφημιστικά σποτ στα οποία έχει πάρει μέρος, αποτελεί στον χώρο του θεάματος το alter ego του Eλληνα μικροαστού, με τα καλά του και τα στραβά του. Αποτελώντας και ο ίδιος ένα (πρό)τυπο άνδρα, δεν έχει αντίρρηση να μιλήσει για τα άλλα, τα «ιερά»: «Δεν υπάρχουν διαχρονικά πρότυπα στον κόσμο του θεάματος, μια και η τέχνη του ηθοποιού είναι εφήμερη και αφορά μόνον την εποχή του.
Ακόμα και εκείνα που σώζει ο κινηματογράφος, είναι δείγματα της εποχής που τα καθιέρωσε. Φυσικά και υπήρξαν πρότυπα, που είτε ξεχώρισαν για την εμφάνιση και τον δυναμισμό τους (Αλεξανδράκης, Κούρκουλος) είτε για την πνευματικότητα και την πληθωρικότητά τους (Χορν, Κατράκης, Λογοθετίδης) είτε για το χιούμορ τους δυνατό γνώρισμα της ανδρικής προσωπικότητας (Χατζηχρήστος, Βουτσάς)».
Ερχόμενος στο τώρα επισημαίνει ότι αν και τα χαρακτηριστικά της ανδρικής ταυτότητας έχουν αλλάξει, υπάρχουν στοιχεία συνέχειας (λ.χ. η προσήλωση στην οικογένεια), στοιχεία αρνητικά (όπως το ανδρικό ηγεμονικό μοντέλο που κληρονόμησε από την παράδοση), αλλά και θετικά: «Το ότι προσπαθεί να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις της εποχής. Π.χ. η διάθεση του ελεύθερου χρόνου του εκφράζεται δημιουργικά απο ένα σύνολο δραστηριοτήτων. Είναι επίσης πιο ‘’ανοιχτός’’ στις αντιλήψεις του και αποδέχεται τη νέα θέση της γυναίκας, μέσα από την έννοια της ισότητας».

Μεσήλικες γαμπροί
Ύστερα από ώριμη σκέψη

Οι σύγχρονοι άνδρες παντρεύονται όλο και πιο αργά τα τελευταία χρόνια, αφού πρώτα έχουν τακτοποιηθεί επαγγελματικά και έχουν διαμορφωθεί ευοίωνες οικονομικές συνθήκες για το μέλλον, μια τάση που έχει πλέον σταθεροποιηθεί. Συγκεκριμένα, το 1999 η μέση ηλικία πρώτου γάμου ήταν τα 30,3 έτη για τους άνδρες (26,5 για τις γυναίκες), όταν το 1980 η πρώτη ηλικία πρώτου γάμου για τους άνδρες ήταν τα 26 έτη (23 για τις γυναίκες). Στη δεκαετία που διανύουμε, η μέση ηλικία γάμου εξακολουθεί να ανεβαίνει και να προσεγγίζει τα 35 χρόνια. Η παροιμία που καλούσε τους άνδρες να παντρευτούν μικροί ή, αλλιώς, να καλογερέψουν πλέον αναφέρεται μόνον ως χαριτολόγημα.

Πόσο μας μοιάζει
Ο άνδρας που αλλάζει

Ο Ισίδωρος Σταμούλης υπηρετεί πιστά το θέατρο, ενδιαφέρεται ωστόσο ζωηρά και για την πολιτική, μέσα από το πρίσμα της οποίας βλέπει τον σύγχρονο άνδρα.
Το καλοκαίρι βρέθηκε στο πλάι του Γιώργου Κιμούλη, στην παράσταση «Δον Κιχώτης», ενώ όλα αυτά τα χρόνια έχει συμμετάσχει σε 40 περίπου θεατρικά έργα, αλλά και στην τηλεόραση (όπως π.χ. στο «Ντόλτσε Βίτα»). Στη σκέψη του, τα χαρακτηριστικά του φύλου εξαρτώνται πλέον άμεσα από την οικονομική κατάσταση και την πολιτική: «Τα πάντα είναι πολιτική και όλα κινούνται στη σφαίρα της.
Η πολιτική διαμορφώνει τους ανθρώπους. Oταν ο σύγχρονος άνδρας εργάζεται ασταμάτητα, όταν έχει τόσες οικονομικές υποχρεώσεις (κάρτες, δάνεια) προκειμένου να ακολουθήσει έναν τρόπο ζωής που κάποιοι του υποδεικνύουν ως μοντέλο, τότε λογικό είναι, π.χ., να μην είναι και τόσο καλός εραστής, να μην κάνει συχνά σεξ, να έχει πάψει να είναι κυνηγός στις σχέσεις...». Για τον ίδιο, ο άνδρας σήμερα έχει χάσει πολλή από την παραδοσιακή ανεξαρτησία του. «Ας πούμε ότι ζεις με τη σύζυγό σου σε ένα σπίτι που έχεις αποκτήσει με δάνειο και γίνεται ένας καβγάς. Παλιά ο άντρας μπορούσε να πει «παίρνω το καπελάκι μου και φεύγω».
Σήμερα δεν μπορεί να το πει αυτό, γιατί ο άνθρωπος που έχει χρέη ούτε μέσα στην ίδια του τη σχέση δεν μπορεί να διεκδικήσει», διατείνεται. «Θέλω να πω ότι σίγουρα έχει αλλάξει ο Eλληνας τα τελευταία χρόνια (ενδιαφέρεται μονάχα για τον εαυτό του και τον μικρόκοσμό του), αλλά δεν νομίζω ότι αυτό ήταν στις προθέσεις του ούτε στα μεσογειακά του χαρακτηριστικά. Παλιά όλα αυτά με ενοχλούσαν πολύ. Σήμερα προσπαθώ να καταλαβαίνω τις ανάγκες που οδηγούν σε τέτοιες συμπεριφορές».

Ανδρικά προνόμια
Στάσεις, συνήθειες, απόψεις που σκιαγραφούν το προφίλ του σύγχρονου Ελληνα

Η πρώτη φορά
Ο μέσος όρος ηλικίας της πρώτης σεξουαλικής επαφής εκτιμάται στα 18 χρόνια. Υπολογίσιμο ποσοστό, όμως, ξεκινά τη δραστηριότητά του στην πρώτη εφηβική ηλικία, βάσει ερευνών της ΕΜΑΣ.
Πρακτορείο
Το καφενείο της νέας εποχής, ένα συνηθισμένο μέρος για να χάνονται με τις ώρες οι άνδρες. Τελευταία μεγάλη αγάπη των παικτών το ΚΙΝΟ, όπου λόγω των συνεχών κληρώσεων, δύσκολα «ξεκολλάς».
Στο ένα χέρι το...
Το τσιγάρο συνοδεύει διαχρονικά τον Ελληνα. Περίπου το 40% των ανδρών καπνίζει και μάλιστα οι μισοί από αυτούς βαριά τσιγάρα. Ολα αυτά με στοιχεία πριν από την καλοκαιρινή απαγόρευση.

Μύθοι και αλήθειες

Αιώνια ερωτήματα και απαντήσεις (1η Πανελλήνια Ερευνα για τον Σύγχρονο Ανδρα - 2009)
31% προτιμούν τις ξανθιές
O μύθος λοιπόν καταρρίπτεται αφού το ποσοστό είναι μόλις 31%. Το υπόλοιπο 69% δηλώνει ότι προτιμάει τις μελαχρινές.
87% κουτσομπολεύουν
Ναι, το κάνουν σε ποσοστό 87%. Μόνο ένα 13% δηλώνει ότι παραμένει σοβαρό.
88% κλαίνε
Κι όμως οι άντρες κλαίνε και μάλιστα σε ποσοστό 88%. Μόνον το 12% υποστηρίζει ότι δεν κλαίει και το πιστεύουμε αν θέλουμε.
47% είναι «μαμάκηδες»
Ναι, είναι σχεδόν οι μισοί. Το 47% δηλώνει ότι αγαπάει τη μητέρα του περισσότερο από τη σύντροφο - σύζυγο, όμως το 53% δηλώνει ότι αυτό δεν ισχύει.