H δεκαετία που άλλαξε τον τρόπο που ζούμε

Η πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα, της νέας χιλιετίας, πλησιάζει στο τέλος της.Οι ΕΙΚΟΝΕΣ κάνουν τον απολογισμό και επικεντρώνονται στα πρόσωπα, τις ιδέες, τις συνήθειες, τις ανακαλύψεις, τα έργα και τα γεγονότα που συνέβαλλαν τα μέγιστα στην αλλαγή του τρόπου ζωής μας στον παγκοσμιοποιημένο, πλέον, πλανήτη.

Ο νέος Τσάρος

Σε πείσμα όλων όσοι πιστεύουν ότι έχουν παρέλθει οι εποχές των μεγάλων ηγετών, ο Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν αποδεικνύεται, όπως και η πατρίδα του, ανθεκτικός, γοητευτικός και ανεξιχνίαστος πολύ περισσότερο από όσο θα ήθελε η Δύση.Ο άνθρωπος που την τελευταία δεκαετία επανέφερε τη Ρωσία στο διεθνές προσκήνιο, ξανάδωσε στους Ρώσους τη χαμένη τους υπερηφάνεια και γέμισε τα εθνικά ταμεία με ρούβλια παραμένει ισχυρός, ακόμη και μακριά από το Κρεμλίνο. Αλλοι τον θεωρούν σωτήρα και άλλοι δικτάτορα. Και δεν αποκλείεται να είναι λίγο και από τα δύο.
Ο Πούτιν δεν είναι συνηθισμένο δείγμα πολιτικού. Επειτα από δύο προεδρικές θητείες, δεν δίστασε να αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού, καθώς το σύνταγμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν επιτρέπει τρίτη συνεχή θητεία για τον Πρόεδρο. Παραμένει ισχυρός, αδιαμφισβήτητος και αντιφατικός.
Ο πρώην αρχιπράκτορας της ΚGB μπορεί να κυβερνά με πυγμή, να επιδεικνύει τις φυσικές του ικανότητες, να περπατάει στο κόκκινο χαλί με τον αέρα του σταρ και να εξουδετερώνει τους αντιπάλους του χωρίς η δημοτικότητά του να έχει πέσει ποτέ κάτω από το 65%. Από το 2000, που ανέλαβε την εξουσία, η «ρωσική αλεπού» έχει φιλελευθεροποιήσει την αγορά, έχει αλλάξει τον αστικό κώδικα, έχει μειώσει τη φτώχεια κατά 50% και έχει αυξήσει τους μισθούς κατά 150%.
Παράλληλα, είναι υπεύθυνος για την ανάκτηση μεγάλου μέρους από τη χαμένη σοβιετική αίγλη, επιχειρώντας έναν συνδυασμό ειρηνικού επεκτατισμού και συμμετοχής στον διάλογο. Πηγή της δύναμης της χώρας του παραμένει η ενεργειακή υπεροχή, η οποία, υπό τη διοίκηση του Πούτιν, έχει «υποτάξει» ολόκληρη την Ευρώπη.
Τώρα, αν όλα αυτά έχουν γίνει ερήμην της δημοκρατίας και των ατομικών ελευθεριών, είναι μια άλλη συζήτηση. Μια συζήτηση η οποία φαίνεται να αφορά περισσότερο τη Δύση παρά τους ίδιους τους Ρώσους, οι οποίοι στο πρόσωπο του τέως πράκτορα, του πρώην Προέδρου και του σημερινού πρωθυπουργού και αυριανού Προέδρου; βλέπουν μόνον τη δύναμη που ξύπνησε τη ρωσική αρκούδα.

Η νέα υπερδύναμη

Πολλοί ηγέτες θα ζήλευαν τον Χου Τζιντάο. Περίπου 1,3 δισ. άνθρωποι δουλεύουν ακατάπαυστα, αμείβονται ελάχιστα, διαμαρτύρονται αθόρυβα και προσφέρουν αγόγγυστα το προϊόν του κόπου τους στα διψήφια νούμερα του ρυθμού ανάπτυξης της χώρας και στο Κόμμα. Είναι οι ίδιοι που επιτρέπουν στην Κίνα να θεωρείται υπερδύναμη χάρη σε αυτούς, αλλά χωρίς αυτούς. Οι ίδιοι που την τελευταία δεκαετία δημιουργούν τη «νέα Κίνα», που δεν τους ανήκει.
Η Κίνα που απολαμβάνει την πολυτέλεια να διοργανώνει Ολυμπιακούς με προβλήματα αλλά χωρίς γκρίνιες, να καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς να ελέγχεται, να ρυπαίνει το περιβάλλον χωρίς τιμωρία, να καταπιέζει το Θιβέτ και να της «τα ψέλνουν» μόνον κάποιοι Χολιγουντιανοί σταρ, να διεκδικεί ευθέως την Ταϊβάν και να θεωρεί τη σφαγή στην Πλατεία Τιενανμέν «ατυχές περιστατικό». Η διεθνής κοινότητα ψελλίζει πότε πότε κάποια ανθρωπιστικά κλισέ, κλείνει το μάτι και συνεχίζει.
Από το 2002 προκρίνεται η τεχνολογική και η βιομηχανική ανάπτυξη, το άνοιγμα στις αγορές και η συγκέντρωση ρευστού. Πολύ μακριά από τις διδασκαλίες του Κομφούκιου και από την επιρροή των Αγγλων αποικιοκρατών, η χώρα έχει προ πολλού προσπεράσει το κρίσιμο σταυροδρόμι. Επέλεξε να πάψει να αγνοεί τον υπόλοιπο κόσμο. Να επιτρέψει στους ξένους να τη γνωρίσουν. Πρόκειται για δρόμο χωρίς επιστροφή. Η Κίνα θα κληθεί να ξεπεράσει τις αντιφάσεις της. Λατρεύει την προβολή ή την αρνείται; Επιδιώκει την ισχύ, αλλά απορρίπτει τις ευθύνες; Και, κυρίως, για πόσο ακόμη θα μπορεί να λέει «Οχι»;

Η ελπίδα

Οι πιο μεγάλες προσδοκίες, πάντως, αφορούσαν, όπως είναι αναμενόμενο, το εσωτερικό της χώρας. Μιας χώρας που την τελευταία δεκαετία έφτασε στον πάτο των οικονομικών επιδόσεων, της δημοφιλίας και της ανταγωνιστικότητάς της.
Ο Ομπάμα εκλήθη να αναστηλώσει την εθνική υπερηφάνεια, να αντιμετωπίσει τη χρηματοπιστωτική κρίση, να σώσει τα σπίτια εκατομμυρίων πολιτών, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, να κατοχυρώσει τα δικαιώματα σε εκπαίδευση, περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση και να φέρει πίσω τους στρατιώτες από το Ιράκ. Στο εξωτερικό, υπάρχει το Αφγανιστάν, το Ιράν, η Μέση Ανατολή αλλά και οι σχέσεις με τη Ρωσία, την Κίνα και την Ευρώπη.Εναν χρόνο μετά την εκλογή, ο μήνας του μέλιτος έχει προ πολλού τελειώσει. Τα προβλήματα έχουν αποδειχθεί βαρύτερα από τις λύσεις, οι «μαύρες τρύπες» βαθύτερες από τα ταμεία και τα golden boys ανθεκτικότερα και από την ίδια την κρίση. Τα αποτελέσματα θα αργήσουν να έρθουν, αλλά οι Αμερικανοί γνωρίζουν ότι δεν είχαν άλλη επιλογή. Αλλωστε ο Δημοκρατικός Πρόεδρος και η Πρώτη Κυρία συνεχίζουν την αλάνθαστη επικοινωνιακή στρατηγική τους. Κατά τους τελευταίους 12 μήνες, μπορεί ο Ομπάμα να μην έλυσε πολλά προβλήματα, αλλά τουλάχιστον κατάφερε να μην προκαλέσει το κοινό αίσθημα -με εξαίρεση το Νόμπελ Ειρήνης, που κέρδισε και ακόμη και ο ίδιος δυσκολεύθηκε να διαχειριστεί την καχυποψία που το συνόδευε. Και αν η Σουηδική Ακαδημία ήταν πρόθυμη να βραβεύσει τις καλές προθέσεις του πλανητάρχη, οι συμπατριώτες του περιμένουν να δουν πράξεις και αποτελέσματα.

Επιστροφή στο μέλλον

Tα retro revival ήταν πρωταγωνιστές τη δεκαετία του ’00. Το Mini, που κατασκευάστηκε το 1959, έγινε γρήγορα αναπόσπαστο κομμάτι της ποπ κουλτούρας των 60’s. Τη δεκαετία εκείνη, το να οδηγείς ένα custom-made Mini ήταν δήλωση μόδας. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, τον Απρίλιο του 2001, το Mini ξαναγεννήθηκε από την ΒΜW. Γράφεται πλέον με κεφαλαία, για να ξεχωρίζει από τον πρόγονό του, και με το έξυπνο ντιζάιν και το μοναδικό του στυλ, η επιτυχία του ήταν δεδομένη.Μία ακόμη επιχυμένη αναβίωση ήταν εκείνη του Fiat 500. Επειτα από πέντε δεκαετίες, η Fiat ζωντάνεψε το θρυλικό 500αράκι με ένα νέο, ομώνυμο μοντέλο. Το αυτοκίνητο σύμβολο της Fiat λανσαρίστηκε για πρώτη φορά στις 4 Ιουλίου του 1957. Πενήντα χρόνια αργότερα, το Fiat Nuova 500 έκανε τις καρδιές των ανθρώπων να χτυπούν δυνατά, αφού το ντιζάιν του ήταν εξίσου ερωτεύσιμο με το αυθεντικό.Γόνιμο ήταν το έδαφος και στη μουσική, όσον αφορά τις αναβιώσεις. Συγκροτήματα όπως οι Γάλλοι Nouvelle Vague από το πρώτο κιόλας άλμπουμ τους, το 2004, συνέλεξαν κλασικά new wave κομμάτια από συγκροτήματα όπως oι Τhe Clash και Joy Division και τα διασκεύασαν σε bossa nova στυλ, ενώ και στα επόμενα άλμπουμ, πρωταγωνίστησαν διασκευές όπως το «Master and Servant» των Depeche Mode.
Φυσικά, δεν θα μπορούσε να παραλείψει κανείς το video game Τhe Beatles: Rock Band, το οποίο λανσαρίστηκε στις 9 Σεπτεμβρίου και δημιούργησε ουρές έξω από τα καταστήματα. Το παιχνίδι περιέχει 45 τραγούδια των Σκαθαριών και αποτελεί, ουσιαστικά, έναν εξομοιωτή του παιξίματος μουσικής, κάνοντας τους κατόχους του να νιώθουν σαν μέλη του συγκροτήματος.

Τα φάρμακα της ευτυχίας

Τα πρώτα χάπια lifestyle κάνουν την εμφάνισή τους. Χάπια που σου ανεβάζουν τη λίμπιντο, σε αδυνατίζουν, σε βοηθούν να κοιμηθείς, σταματούν την αδυσώπητη πορεία της φαλάκρας, σε κάνουν πιο όμορφο και, γενικότερα, σε βοηθούν να αντεπεξέλθεις στις «ανάγκες» της σύγχρονης ζωής. Τα 00's μπορούν να χαρακτηριστούν γενιά του Prozac και του Viagra με το δεύτερο να είναι ο αδιαμφισβήτητος σταρ του κλάδου.
Οι αναζητήσεις στο Google είναι, σήμερα, δεκαπλάσιες σε σχέση με το επόμενο φαρμακευτικό παρασκεύασμα, ενώ μόνον την πρώτη διετία της κυκλοφορίας του πέτυχε πωλήσεις ενός δισεκατομμυρίου τεμαχίων. Η επανάσταση που έφερε ήταν αντίστοιχη με αυτήν του γυναικείου χαπιού για την αντισύλληψη, ακόμη και σε κοινωνικό επίπεδο.
Εδώ, όμως, το νόμισμα έχει δύο όψεις: Η επιστροφή της στύσης έσωσε αρκετούς γάμους, αλλά ταυτόχρονα διέλυσε και αρκετούς. Στην Ελλάδα, τα ρεπορτάζ έκαναν λόγο για ηλικιωμένους που γλεντούσαν ξανά τα τελευταία χρόνια της ζωής τους παρέα με πολλά υποσχόμενες -και πολύ περισσότερο ελπίζουσες- κυρίες του πρώην Ανατολικού μπλοκ, ενώ στην Αμερική, όπου κρατούν στοιχεία οι υγειονομικές αρχές, παρατήρησαν την αλματώδη έξαρση σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών στους ηλικιωμένους της Φλόριντα που άρχισαν ξανά τις επισκέψεις σε ιερόδουλες. Η επιτυχία του οδήγησε τον ανταγωνισμό να δημιουργήσει τα δικά τους όπλα όπως το Cialis και το Levitra.

Ο πλανήτης σε δίαιτα

Την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, τα βιολογικά προϊόντα ήρθαν για να κάνουν τη δική τους επανάσταση. Και να αποκαθηλώσουν τη μαζική παραγωγή, τους χημικούς ψεκασμούς και τα δυσοίωνα συντηρητικά από τη διατροφή μας. Η Αθήνα απέκτησε βιολογικές λαϊκές αγορές. Στους πάγκους των καλλιεργητών, οι καταναλωτές ανακάλυπταν ξανά τη χαρά της εποχικότητας. Επίσης, θυμήθηκαν τη γεύση, την υφή, το χρώμα μιας αληθινής ντομάτας ή ενός αγνού καρότου. Μαζί ήρθαν και οι αλυσίδες βιολογικών μπακάλικων, τα βιολογικά εστιατόρια, οι μικροί παραγωγοί και η δίαιτα των 100 μιλίων...
Η σωστή διατροφή έγινε της μόδας. Εκτός από τα βιολογικά προϊόντα, έμφαση δόθηκε στα προβιοτικά αλλά και σε προϊόντα που λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας για την καρδιά, όπως το Βecel. Η μεσογειακή δίαιτα, η χορτοφαγία ή η μακροβιοτική διατροφή άρχισαν να αποκτούν περισσότερους οπαδούς.
Και βέβαια, η γαστρονομία έγινε της μόδας. Οι σεφ έγιναν σταρ. Μπήκαν στα εξώφυλλα, έγραψαν βιβλία, απέκτησαν τηλεοπτικές εκπομπές και εστιατόρια όπως το «El Bulli» του Φεράν Αντριά στην Ισπανία μπήκαν στη λίστα των πραγμάτων που πρέπει να επισκεφτεί κανείς στη ζωή του -μαζί με το Μάτσου Πίτσου και την Ακρόπολη. Παρόμοιο σκηνικό και εδώ, με το στομάχι όλης της Ελλάδας να γουργουρίζει μπροστά στα τηλεοπτικά οδοιπορικά του Ηλία Μαμαλάκη.
Στο εξωτερικό, εμφανίστηκε η μοριακή γαστρονομία φέρνοντας τους δοκιμαστικούς σωλήνες του χημείου στην κουζίνα. Τέλος, είδαμε την τοπική κουζίνα να πρωταγωνιστεί με δεκάδες εστιατόρια με καταγωγή -κυρίως- από την Κρήτη αλλά και τις Κυκλάδες ή τη Μάνη. Το σταμναγκάθι, το απάκι και το αβγοτάραχο αποκαθηλώνουν τη ρόκα, το προσούτο και το χαβιάρι και συνιστούν το νέο gourmet...

Τα νέα μεγάλα έργα

Εργα που όλοι οι πολιτικοί τα είχαν υποσχεθεί στις ομιλίες τους, αλλά προτιμούσαν να τα αφήνουν ως μαγιά για τις επόμενες προεκλογικές περιόδους, πήραν μπροστά κάτω από την πίεση των Ολυμπιακών Αγώνων. Η έλλειψη υποδομών ήταν η βασική αιτία που η Αθήνα δεν γιόρτασε τα χρυσά γενέθλια της διοργάνωσης, και για τον λόγο αυτόν έβαλε τα δυνατά της για την υποψηφιότητα του 2004
Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας ή, αλλιώς, η -εποχή της σκόνης-, το Λεκανοπέδιο ήταν ένα απέραντο εργοτάξιο. Πιο συχνά έβλεπες ταμπέλα «προσοχή έργα» παρά περίπτερο. Στο κέντρο, τα έργα αφορούσαν τη δημιουργία δύο γραμμών του μετρό, που θα ενώνονταν με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο. Εργο τεράστιο σε διάφορα επίπεδα αν αναλογιστεί κανείς ότι πέρα από τους 650.000 επιβάτες που εξυπηρετεί από 28 σταθμούς έφερε στο φως και 50.000 αρχαιολογικά ευρήματα από τη νεολιθική ώς τη σύγχρονη εποχή.Την ίδια εποχή, στην περιφέρεια της Αθήνας λάμβαναν χώρα δύο άλλα κομβικά έργα. Η δημιουργία του νέου διεθνούς αεροδρομίου «Ελευθέρος Βενιζέλος» στα Σπάτα, το οποίο εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2001 και εξυπηρετεί σήμερα περίπου 17 εκατ. επιβάτες ετησίως, και η Αττική Οδός. Η τελευταία αποτελεί το αρτιότερο έργο οδοποιίας, όχι μόνο στην Αττική αλλά σε όλη την Ελλάδα, και βοήθησε σημαντικά στην αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας στο κέντρο αλλά και στην ταχύτερη και ασφαλέστερη μετακίνηση των κατοίκων του νομού.
Στην περιφέρεια, κορυφαία έργα υπήρξαν η δημιουργία της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου, ένα έργο που είχε οραματιστεί ο Χαρίλαος Τρικούπης -αλλά τα οικονομικά δεν το επέτρεπαν- και, φυσικά, η Εγνατία Οδός, ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας, μήκους 670 χλμ., που ξεκινάει από την Ηγουμενίτσα και καταλήγει στα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Η εκδίκηση της φύσης

Απομένουν όμως οι δύσκολες αποφάσεις από τους ισχυρούς του πλανήτη. Από εκείνους, δηλαδή, που ρυπαίνουν περισσότερο. Και ίσως θα πρέπει να προηγηθούν οι συνειδήσεις μας.
Οι ακτιβιστές των περιβαλλοντικών οργανώσεων -εκείνοι που δεν ανακάλυψαν όψιμα το περιβάλλον- εξηγούν ότι, ακόμη και ως τάση, η ευαισθησία για πρακτικές που δεν το επιβαρύνουν δεν μπορεί παρά να είναι χρήσιμη. Είναι, άλλωστε, κυρίως η πίεση από τον πολίτη και καταναλωτή που μπορεί να υποχρεώσει κυβερνήσεις και μεγάλες εταιρείες να αναλάβουν δράση. Ισως, μάλιστα, να έχει έρθει η ώρα. Ο νέος αιώνας έφερε τις περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένες επιλογές στην πόρτα μας.
Το πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει στις χώρες που ρυπαίνουν περισσότερο τον πλανήτη και στις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Στη Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα, που αρχίζει αυτήν την εβδομάδα στην Κοπεγχάγη, συμμετέχουν όλοι. Και όλοι έχουν καλές προθέσεις. Μόνον που το οικονομικό κόστος των δύσκολων αποφάσεων αποδεικνύεται ήδη πολύ υψηλότερο από το όποιο μακροπρόθεσμο όφελος και οι βιομηχανίες προτιμούν προς το παρόν να κάνουν το περιβάλλον μόδα παρά να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Η «πράσινη ανάπτυξη» φαίνεται να αφορά για την ώρα κυρίως τις μικρότερες χώρες, οι οποίες δεν φαίνεται εξάλλου να έχουν και πολλές επιλογές. Οι ΗΠΑ και η Κίνα παραμένουν πρωταθλητές, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την επιβάρυνση του περιβάλλοντος αλλά και στην αντοχή απέναντι στις πιέσεις για αλλαγή.
Αν το περιβάλλον και ο ξαφνικός μας έρωτας για αυτό είναι τελικά μόνο μόδα, θα έχει πιθανότατα και την κατάληξη των μοδάτων τάσεων. Αυτό που ζητούν οι ειδικοί είναι να υιοθετηθούν οι απαραίτητες αλλαγές τόσο στην προσέγγιση κυβερνήσεων και εταιρειών όσο και στον τρόπο ζωής των πολιτών. Αμεσα. Πριν προλάβει και το περιβάλλον να γίνει ντεμοντέ.

Το μέλλον της ζωής

Στην περίπτωση των βλαστικών κυττάρων -των αρχέγονων δηλαδή κυττάρων που βρίσκονται στο έμβρυο, στον ενήλικο και στο αίμα του πλακούντα, από όπου μπορούν να αφαιρεθούν ευκολότερα- το όφελος αφορά το υλικό που μεταφέρεται και είναι σχετικό με αυτό του μυελού των οστών. Μπορεί, επομένως, να χρησιμεύσει στις μεταμοσχεύσεις, ενώ οι ειδικοί θεωρούν ότι τα βλαστικά κύτταρα μπορούν να αντικαταστήσουν κύτταρα και ιστούς σε τραύματα της σπονδυλικής στήλης, σε εγκεφαλικά επεισόδια, σε εγκαύματα, σε καρδιακές παθήσεις και στον διαβήτη. Υπό αυτούς τους όρους, διαφαίνεται απεριόριστο πεδίο εφαρμογής και, κατά συνέπεια, ελπίδας.
Με τον προεμφυτευτικό έλεγχο του εμβρύου στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορούν να διαγνωστούν ανωμαλίες στον αριθμό των χρωμοσωμάτων, ενώ μπορεί να γίνει και επιλογή φύλου, στην περίπτωση που εντοπίζεται ασθένεια κληρονομική και εξαρτώμενη από το φύλο.
Δεν είναι λίγοι, πάντως, εκείνοι που θεωρούν ότι κάθε παρέμβαση στο ανθρώπινο γενετικό υλικό οφείλει να απαντά σε σοβαρά ζητήματα ηθικής, θρησκείας και δεοντολογίας. Τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις στην επιστήμη της βιολογίας έχουν προκαλέσει τόση ελπίδα όση και αμφισβήτηση. Τόσο ενθουσιασμό όσο φόβο. Η βιοηθική μελετά τα προβλήματα που προέκυψαν από τις νέες ανακαλύψεις της βιολογίας και τις εφαρμογές της γενετικής. Για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο άνθρωπος μπορεί να επέμβει στο γενετικό υλικό και να προσθέσει επιθυμητά χαρακτηριστικά ή να αφαιρέσει προβληματικά γονίδια ακόμη και στο ίδιο του το είδος. Είναι, λοιπόν, εύλογο να ασκείται κριτική για τη διαχείριση αυτής της δύναμης, η οποία μπορεί να λύσει τεράστια προβλήματα και να δημιουργήσει άλλα, μεγαλύτερα.
Ο κλάδος θα συνεχίσει να αναπτύσσεται όσο επενδύονται κονδύλια για έρευνα. Για λόγους «ηθικής» είχε απαγορεύσει η κυβέρνηση Τζορτζ Γ. Μπους την έρευνα για τα βλαστοκύτταρα, αλλά ο Μπαράκ Ομπάμα όχι μόνον ακύρωσε την απαγόρευση, αλλά ανακοίνωσε και την επιχορήγηση των επιστημονικών εργασιών.

Παγκόσμιο χωριό

Η επανάσταση που έφερε στις ανθρώπινες σχέσεις καινούριες λέξεις, όπως το MySpace και στη συνέχεια το Facebook, συνεχίζει τη ραγδαία εξέλιξή της διχάζοντας τους επιστήμονες. Οι ειδικοί μιλάνε για έφηβους κολλημένους στο διαδίκτυο, που αναπτύσσουν επιθετικές συμπεριφορές.
Κάποιοι άλλοι συνιστούν προσοχή για τα σκοτεινά σημεία του κυβερνοχώρου, όπου τα πάντα είναι δυνατά, ενώ άλλοι υπογραμμίζουν την κοινωνική απομόνωση που φέρνει το κοινό αντιμέτωπο με σχέσεις οι οποίες αφορούν εικονικούς ξένους (αντί των πραγματικών φίλων, που ζουν εκεί έξω). Ωστόσο σύμφωνα με έρευνες, η πλειονότητα συνεχίζει να γράφει το έπος της Facebook οδύσσειας.
Αρκεί να ρίξει κανείς μία ματιά στην έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που έγινε με αφορμή την «πανδημία του Facebook» το 2008 στην Ελλάδα, για να δει ότι οι φανατικοί χρήστες του Facebook έχουν συνήθως γονείς που είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πράγμα που δείχνει ότι όσο πιο μεγάλο το επίπεδο γνώσεων των γονέων σχετικά με τους υπολογιστές τόσο περισσότερο θα ασχολούνται και τα παιδιά τους με το ίντερνετ και την κοινωνική δικτύωση μέσω των υπολογιστών.
Βέβαια, όπως τα πάντα σε αυτήν τη ζωή, έτσι η κοινωνική διασύνδεση με χιλιάδες «ψεύτικους» φίλους είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις, αφού κανένας δεν μπορεί να αρνηθεί σε κάποιον την ευχαρίστηση να βρει κάποιον φίλο από την Αυστραλία (θυμάται κανείς σήμερα τους φίλους δι’ αλληλογραφίας;) ενώ, από την άλλη, μια απλή ενασχόληση με το Twitter, το ΜySpace και το Facebook ποτέ δεν έβλαψε κανέναν· αντίθετα, έχει φανεί ωφέλιμη σε καλλιτέχνες και ομάδες που μπορούν με τον πιο απλό, αλλά άκρως δημιουργικό τρόπο, να προωθήσουν τις ιδέες τους.

Το νέο κραχ

Οι κασσάνδρες προειδοποιούσαν ότι η «χρυσή περίοδος» οικονομικής άνθησης, που ξεκίνησε το 2002 στις στάχτες της προηγούμενης κρίσης (που βιώσαμε στην Ελλάδα ως το «σπάσιμο» της χρηματιστηριακής «φούσκας», το 1999), βασιζόταν στην υπερχρέωση και στην ανεξέλεγκτη συμπεριφορά των τραπεζών να δανείζουν αλόγιστα, προσφέροντας ιστορικά χαμηλά επιτόκια.Κανείς δεν ήθελε να παραδεχτεί τον κίνδυνο μιας νέας, σοβαρής κρίσης, αντίστοιχης του κραχ του '29, που θα βύθιζε τον κόσμο σε βαθιά ύφεση. Ομως, η καταστροφή ήταν ζήτημα χρόνου καθώς το φτηνό χρήμα δεν μπορούσε να ρέει άφθονο για πάντα. Τα χαμηλά επιτόκια αύξησαν τη ζήτηση για τα πάντα ?από τα σπίτια μέχρι τα αυτοκίνητα, τα καύσιμα και τα τρόφιμα.
Ως συνέπεια, οι τιμές τους εκτοξεύτηκαν στα ύψη. Ο φαύλος κύκλος ξεκίνησε το 2007 στις ΗΠΑ, όταν οι κατοικίες έφτασαν να είναι τόσο ακριβές και τα δάνεια τόσο υψηλά που οι καταναλωτές δεν μπορούσαν να τα πληρώσουν. Οι τράπεζες αντιμετώπισαν τον κίνδυνο της χρεοκοπίας και σταμάτησαν απότομα να δανείζουν, οδηγώντας σε ασφυξία νοικοκυριά, επιχειρήσεις, επενδυτές αλλά και κράτη ολόκληρα, όπως πέρσι η Ισλανδία και φέτος το Ντουμπάι.
Oι λόγοι που οδήγησαν στην κρίση δεν περιορίζονται στις τράπεζες. Οι συνέπειες της κρίσης είναι ακόμα ορατές και σε ορισμένες χώρες που είχαν από πριν οικονομικά προβλήματα, όπως η Ελλάδα, προβλέπεται να είναι αισθητές για πολλά χρόνια ακόμη.
Η κρίση δεν απέτρεψε τους πλούσιους από το να γίνονται πλουσιότεροι καθώς, στην αναμπουμπούλα, ο ισχυρός έχει πάντα πλεονέκτημα. Αντίθετα, είναι οι ασθενέστερες οικονομικά τάξεις που πληρώνουν το βαρύ τίμημα της ύφεσης.
Υπερχρεωμένος, ξεσπιτωμένος, χωρίς αποταμιεύσεις και πιθανώς άνεργος, ο μέσος Αμερικανός - Ευρωπαίος - Ελληνας βαδίζει προς το μέλλον με μοναδικό περιουσιακό στοιχείο ένα περιπαικτικό «ας πρόσεχες». Αραγε οι κυβερνήσεις θα αξιοποιήσουν τα μηνύματα ή θα παραμείνουν θεατές ενός όλο και πιο άνισου κόσμου;

Οι ζωές των άλλων

Η πιο λαοφιλής εφεύρεση του 20ού αιώνα βρέθηκε αναπάντεχα, λίγο πριν από το millennium, σε θέση άμυνας. Με τις τηλεθεάσεις να έχουν πάρει την κατιούσα και το ποιοτικό επίπεδο να έχει βρει πάτο, η τηλεόραση συνάντησε για πρώτη φορά στην άνοδο του ίντερνετ τον πρώτο μεγάλο εχθρό της.
Και ακριβώς τη στιγμή που όλοι ήταν σίγουροι πως η τηλεόραση θα έχανε επιτέλους την αίγλη που για τόσα χρόνια διατήρησε με νύχια και... διαφημίσεις, ο Αντι Γουόρχολ έδωσε τη λύση. Επενδύοντας πάνω στη διάσημη ρήση του «στο μέλλον, ο καθένας θα είναι διάσημος για 15 λεπτά», η τηλεόραση των 00's άνοιξε πόρτες και τις κλειδαρότρυπες φέρνοντας το ριάλιτι στη ζωή μας.
Το «Survivor» σε Αμερική και το «Big Brother» σε Ευρώπη υπήρξαν με το καλημέρα του 2000 τα πρώτα δείγματα της μαζικής υστερίας που θα γεννούσε μια γενιά ριάλιτι και θα προσέλκυε εκατομμύρια θεατές, που μπορούσαν πια να ζήσουν αυτοπροσώπως το όνειρο.
Τίποτα, όμως, δεν σταμάτησε εκεί. Η τηλεόραση προχώρησε ώς εκεί που ποτέ δεν είχε τολμήσει ώς τότε. Χτυπώντας κάτω από τη μέση το σινεμά, δαιμόνιοι σεναριογράφοι, παντοδύναμοι παραγωγοί και υπερταλαντούχοι σκηνοθέτες αποφάσισαν πως το Χόλιγουντ δεν μπορεί να είναι η μόνη Μέκκα του θεάματος και πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Εξελίσσοντας μια μανία αυτή των τηλεοπτικών σειρών δημιούργησαν προϊόντα που δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από τις κινηματογραφικές υπερπαραγωγές, καθηλώνοντας το κοινό στο prime time.
Το «Sex & The City» έφερε στη μόδα τη... μόδα και τις γυναίκες, το «Lost» έσωσε τη χαμένη τιμή της επιστημονικής φαντασίας, οι σαπουνόπερες νοσοκομείου (όπως το «Grey’s Anatomy») τεμάχισαν χειρουργικά τα πάθη του μέσου πολίτη, το «Nip/Tuck» βοήθησε στην άυξηση των πλαστικών εγχειρήσεων και η λίστα δεν έχει τέλος.
Εξελίσσοντας μια μανία αυτή των τηλεοπτικών σειρών δημιουργήθηκαν προϊόντα που δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από τις κινηματογραφικές υπερπαραγωγές, καθηλώνοντας το κοινό στο prime time.

Το νέο δολάριο

Η κυκλοφορία του σε πραγματική μορφή "τρία χρόνια μετά" συνοδεύτηκε από ένα κύμα ακρίβειας, που προκάλεσε έντονη δυσφορία και νοσταλγία για ονόματα του παρελθόντος, όπως «δραχμή», «μάρκο», «φράγκο», «πεσέτα».
Η κατακόρυφη ενίσχυσή του από το μέσον της δεκαετίας και μετά έκανε πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αγανακτήσουν καθώς δεν μπορούσαν πια να υποτιμήσουν το νόμισμά τους για να ανταγωνιστούν χώρες με πιο «φτηνά» νομίσματα. Χρειάστηκε ο κόσμος να βυθιστεί σε ύφεση και οι οικονομίες να ταρακουνηθούν από τη χειρότερη κρίση που έχει ξεσπάσει μετά το Μεγάλο Κραχ του ’30 για να φανεί πόσο πολύτιμο είναι: Το μεγαλύτερο επίτευγμα του «ευρώ» ήταν ότι προσέφερε σταθερότητα στη μεγαλύτερη ενιαία αγορά του κόσμου.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η δεκαετία αυτή ήταν γεμάτη δοκιμασίες για την εισαγωγή ενός νέου νομίσματος, του ευρώ, σε μια τεράστια περιοχή που εκτείνεται από τη Φινλανδία, στο βόρειο τμήμα της Ευρώπης, μέχρι την Κύπρο, στο νότιο.
Για την Ελλάδα, το νέο νόμισμα αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που η Ελλάδα έπεσε θύμα κερδοσκοπικών πιέσεων στη δραχμή. Το αποτέλεσμα ήταν η υποτίμησή της και, ως εκ τούτου, η εκτίναξη των τιμών των τροφίμων, των πρώτων υλών και των καυσίμων, η αύξηση του χρέους της χώρας και η εκτόξευση των τραπεζικών επιτοκίων σε δυσθεώρητα ύψη.