Ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας προειδοποιεί
ότι η χώρα κινδυνεύει να επιστρέψει 10ετίες πίσω
Σε συνθήκες πολέμου χρειάζεται συστράτευση όλων
Εκκληση για επικράτηση της λογικής
Συνέντευξη στον Αλεξη Παπαχελα
Μόνο οι απατεώνες και οι καιροσκόποι θα κερδίσουν από την επιστροφή της χώρας στη δραχμή, τονίζει σήμερα, μέσω της συνέντευξής του στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας, κ. Απόστολος Ταμβακάκης, ξεκαθαρίζοντας ότι αυτοί «είναι όλοι εκείνοι που προσδοκούν να αγοράσουν την Ελλάδα ή κομμάτια της έναντι πινακίου φακής». Ο κ. Ταμβακάκης προειδοποιεί ότι η χώρα κινδυνεύει να επιστρέψει πολλές 10ετίες πίσω, αν δεν καταλάβουμε ότι σήμερα το ατομικό μας συμφέρον ταυτίζεται με το συλλογικό και αν δεν επικρατήσει η λογική. «Οι εταίροι μας δεν μπλοφάρουν» λέει και περιγράφει τη σημερινή κατάσταση ως «πολεμική». Αναλύει τις επόμενες κινήσεις του ομίλου του σ’ αυτό το περιβάλλον, προβλέπει τις εξελίξεις στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και ζητεί «συνεννόηση και συστράτευση όλων».
– Tελευταία έχουν πυκνώσει οι συζητήσεις για πιθανή ελληνική χρεοκοπία. Θα την αποφύγουμε τελικά;
– Από εμάς εξαρτάται. Ασφαλώς μπορούμε να την αποφύγουμε. Κανείς δεν μπορεί να μας ωθήσει σε χρεοκοπία αν εμείς θέλουμε να μην χρεοκοπήσουμε. Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε αν όλοι αποφασίσουμε να δούμε ο καθένας το προσωπικό του συμφέρον μέσα από το συμφέρον της χώρας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι σήμερα το ατομικό μας συμφέρον ταυτίζεται με το συλλογικό. Και να κάνουμε αυτά που όλοι γνωρίζουμε ότι πρέπει να γίνουν. Εφόσον συμβεί αυτό, η αλληλεγγύη και η στήριξη από τους Ευρωπαίους εταίρους μας θα συνεχιστεί. Οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική θα φέρει τη χώρα πολλές 10ετίες πίσω. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα ήθελε κάτι τέτοιο. Δυστυχώς, χάσαμε πολλές ευκαιρίες τις τελευταίες 10ετίες, να δημιουργήσουμε σύγχρονες παραγωγικές δομές, να βελτιώσουμε την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά μας. Ετσι, τώρα, που έφτασε η ώρα της αλήθειας, οι αλλαγές που αμελήσαμε πρέπει να γίνουν απότομα. Είναι αλήθεια ότι ζούμε σε συνθήκες πολέμου. Και σε συνθήκες πολέμου απαιτείται εθνική συνεννόηση και συστράτευση όλων. Πιστεύω ότι η λογική, τελικά, θα επικρατήσει. Γιατί μόνο έτσι θα παραμείνει σταθερός ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας. Αν άλλαζε αυτός ο προσανατολισμός, θα κατέρρεε το βασικό θεμέλιο στο οποίο οικοδομήθηκε η σύγχρονη Ελλάδα.
– Εχει ριζώσει η αντίληψη πως ό,τι και να κάνουμε εμείς, και τίποτα να μην κάνουμε δηλαδή, οι άλλοι θα μας σώσουν γιατί δεν αντέχουν να μη μας σώσουν. Συμφωνείτε;
– Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι αυτό δεν ισχύει. Οχι, δεν μπλοφάρουν οι εταίροι μας στην Ευρωζώνη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουν κάνει κι αυτοί λάθη και, μάλιστα, πολύ σοβαρά. Η Ευρώπη βρίσκεται πάλι μπροστά στην αναζήτηση της ταυτότητάς της. Υπάρχει διάχυτο, όμως, αυτό που λέγεται «ελληνική κόπωση» (hellenic fatigue) και πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπόψη μας. Κάποιοι, που πληθαίνουν επικίνδυνα, πιστεύουν ότι η Ευρώπη μπορεί να ζήσει και χωρίς εμάς. Εχουμε εθνική υποχρέωση να μη δοκιμάσουμε αυτό το ενδεχόμενο. Γιατί, ακόμα κι αν αυτό οδηγούσε τελικά στην καταστροφή του ευρώ, πριν από αυτήν θα είχε πάθει μεγάλο κακό η χώρα μας.
– Ποιος θα κέρδιζε από τη χρεοκοπία και την επιστροφή στη δραχμή;
– Ολοι εκείνοι που προσδοκούν να αγοράσουν την Ελλάδα ή κομμάτια της έναντι πινακίου φακής. Οσοι έχουν κλέψει το Δημόσιο και ελπίζουν ότι με την καταστροφή θα αποφύγουν την τιμωρία. Οσοι πήραν δάνεια και τα ιδιοποιήθηκαν, προσδοκώντας ότι με μια καταστροφή ουδείς θα πληρώνει, άρα και αυτοί θα είναι μέσα στους πολλούς. Θα κέρδιζαν, δηλαδή, οι απατεώνες και οι καιροσκόποι. Φοβούμαι, όμως, ότι το κόστος δεν θα είναι μόνο στενά οικονομικό. Θα είναι κοινωνικό και πολιτικό, με συνέπειες στη δομή της ελληνικής κοινωνίας και, ίσως, και στην εξέλιξη των εθνικών μας θεμάτων.
– Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας;
– Ασφαλώς. Ξέρετε, οι χώρες δεν πεθαίνουν. Επανεκκίνηση θα γίνει. Το θέμα είναι πότε. Ελπίζω σύντομα. Η υλοποίηση της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου και η σταθεροποίηση των δημοσίων οικονομικών μέσω της δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων το 2012, θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις της επανεκκίνησης. Οι αγορές, αργά αλλά σταθερά, θα αρχίσουν να εμπιστεύονται όλο και περισσότερο τη χώρα, με αποτέλεσμα το τραπεζικό σύστημα να αρχίσει να δανείζεται από τις διεθνείς χρηματαγορές, πράγμα απόλυτα αναγκαίο για τη χρηματοδότηση της οικονομίας.
– Αυτό σημαίνει, άραγε, ότι μέχρι τότε πρέπει να καθίσουμε με σταυρωμένα χέρια;
– Ασφαλώς όχι. Πρέπει να πετύχουμε γρήγορες νίκες. Τι εννοώ; Εχουμε μπροστά μας ένα μεγάλο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, έχουμε τομείς επενδυτικής δραστηριότητας που θα μπορούσαν να βοηθήσουν πάρα πολύ και άμεσα στη διαδικασία αυτή: Οπως η διαχείριση απορριμμάτων και υδάτινων πόρων, η απελευθέρωση της ενέργειας, η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, η στροφή σε ανταγωνιστικές αγροτικές καλλιέργειες. Επίσης, ένα καινούργιο χωροταξικό σχέδιο της χώρας που θα βοηθούσε την ανάπλαση των πόλεων και την εξοχική κατοικία, η ενίσχυση των εξαγωγικών επιχειρήσεων και η επικέντρωσή μας σε τομείς με στρατηγικά πλεονεκτήματα όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι αν υπάρξει ένα εθνικό σχέδιο δράσης γι’ αυτούς τους συγκεκριμένους τομείς, επενδύσεις που διαφορετικά θα γίνονταν σε 10ετίες, θα γίνουν μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.
– Τι θα χρειαστεί για να σπάσει η κακή ψυχολογία και η άρνηση των ξένων να επενδύσουν στην Ελλάδα;
– Πρώτον, σταθεροποίηση της οικονομίας και πρωτογενή πλεονάσματα του Δημοσίου, που θα οδηγήσουν στη μείωση του κινδύνου επένδυσης στη χώρα. Δεύτερον, σταθερό φορολογικό σύστημα με απλούς και σαφείς κανόνες που θα ισχύουν για όλους. Τρίτον, απαλλαγή από τη χρονοβόρα και σπάταλη γραφειοκρατία. Οπου υπάρχει γραφειοκρατία παράγεται διαφθορά. Αυτή είναι η γάγγραινα που απειλεί με σήψη όλη τη χώρα. Αυτή μας έχει οδηγήσει ώς εδώ. Αν δεν τελειώνουμε με τη διαφθορά, ο τόπος δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει τις μεγάλες δυνατότητες που έχει. Και οι ξένοι θα φοβούνται να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους στη χώρα μας. Δεν θα έρθουν αν φοβούνται ότι θα πρέπει «να περάσουν από τον πάγκο» του ενός ή του άλλου για να μπορέσουν να κάνουν επενδύσεις στη χώρα μας.
Πιστεύω ότι το κορυφαίο πρόβλημα της χώρας είναι το πρόβλημα της λειτουργίας των θεσμών. Δεν λειτουργούν σωστά οι θεσμοί στην Ελλάδα. Εύκολα τους ευτελίζουμε σε φύλλο συκής για κάθε ιδιοτέλεια, παρανομία και εξυπηρέτηση. Αυτό είναι το μεγάλο εμπόδιο. Πρέπει να λειτουργήσουν οι θεσμοί, να γίνουν σεβαστοί οι νόμοι και να υπάρξει ισονομία.
– Εκτιμάτε ότι υπάρχουν οι πολιτικές προϋποθέσεις γι’ αυτές τις σημαντικές αλλαγές;
– Αυτή είναι μια πολιτική ερώτηση κι εγώ δεν είμαι πολιτικός. Είμαι άνθρωπος της αγοράς. Θα σας πω, όμως, τι σκέφτομαι ως πολίτης. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι πρόβλημα κοινωνικό. Η κοινωνία μας πρέπει να αλλάξει. Επιχειρήσεις, εργαζόμενοι, μέσα μαζικής ενημέρωσης, πολιτικό σύστημα, όλοι πρέπει να προσαρμοστούμε στις νέες, εξαιρετικά απαιτητικές συνθήκες. Ολοι πρέπει να εγκαταλείψουμε τις φθαρμένες πρακτικές, να ξεκόψουμε από τα «νταραβέρια» του παρελθόντος και να λειτουργήσουμε με ένα κριτήριο, το συμφέρον της χώρας. Ακούστε, η χώρα θα αλλάξει. Είναι βέβαιο. Οποιος δεν προσαρμοστεί στις νέες καταστάσεις, θα μείνει πίσω. Αυτό συμβαίνει στη φύση, στην κοινωνία, στις επιχειρήσεις, παντού. Δεν γνωρίζω να υπάρχουν εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα.
Το Ταμείο Σταθερότητας
– Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα είναι η φυσική κατάληξη κάποιων τραπεζών για την κεφαλαιακή ενίσχυσή τους που θα οδηγήσει στην κρατικοποίησή τους;
– Οι ανάγκες για την προσφυγή στο Ταμείο σε μεγάλο βαθμό θα εξαρτηθούν από το PSI και από την έρευνα της BlackRock. Μην ξεχνάμε ότι με απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος ο ελάχιστος δείκτης βασικών εποπτικών κεφαλαίων έχει ήδη ανέλθει στο 10%.
Η προσφυγή στο Ταμείο δεν θα είναι αυτόματη. Κάθε τράπεζα οφείλει να αναζητήσει όλες τις εναλλακτικές μεθόδους δημιουργίας κεφαλαίου ώστε να αποφύγει την ένταξή της. Πριν από την ενδεχόμενη προσφυγή, μάλιστα, θα πρέπει να έχει προηγηθεί αποτυχημένη προσπάθεια αύξησης μετοχικού κεφαλαίου από τους παλιούς μετόχους της. Στόχος της Εθνικής είναι να αποφύγει την προσφυγή στο Ταμείο, με κάθε πρόσφορο τρόπο. Πέραν του περσινού ιδιαίτερα πετυχημένου προγράμματος κεφαλαιακής ενίσχυσης, σύντομα θα αρχίσουμε να υλοποιούμε νέο σχέδιο ενίσχυσης των κεφαλαίων μας κατά 1 δισ. ευρώ τουλάχιστον. Τα κεφάλαια αυτά θα προκύψουν από την καλύτερη διαχείριση ενεργητικού και παθητικού του Ομίλου, από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων μη τραπεζικού χαρακτήρα και από την περαιτέρω περιστολή του κόστους λειτουργίας του. Τη διετία 2010-2011 θα επιτευχθεί μείωση του λειτουργικού κόστους του Ομίλου στην Ελλάδα κατά 250 εκατ. ευρώ. Το νοικοκύρεμα αυτό θα συνεχιστεί.
– Οι τράπεζες που θα ενταχθούν στο Ταμείο, άρα θα κρατικοποιηθούν, υπάρχει κίνδυνος να λειτουργούν με κομματικά κριτήρια;
– Δεν το πιστεύω. Το Ταμείο θα το συνδιοικούν η τρόικα και οι ελληνικές αρχές. Εφόσον μια τράπεζα ενισχυθεί κεφαλαιακά με κοινές μετοχές, αυτές θα πρέπει να πωληθούν στον ιδιωτικό τομέα πάλι, το αργότερο εντός 24 μηνών. Αρα, δεν μιλάμε για κρατικοποίηση αλλά για προσωρινή διάσωση από το κράτος και, κατόπιν, μεταπώλησή τους σε ιδιωτικά κεφάλαια.
Επόμενες κινήσεις του Ομίλου
– Η Εθνική Τράπεζα πώς αλλάζει; Μετά τη συμφωνία Alpha – Eurobank, όλοι περιμένουν την κίνηση της Εθνικής. Ποτέ θα την κάνετε;
– Οι στρατηγικές κινήσεις, ιδιαίτερα αυτήν τη δύσκολη περίοδο, πρέπει να είναι προσεκτικές και με γνώμονα το μέλλον. Αυτό ισχύει κατ’ εξοχήν για μια τράπεζα με τον θεσμικό ρόλο και τη βαρύτητα της Εθνικής. Σήμερα, εξελίσσονται δύο πολύ σημαντικές διαδικασίες. Η συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα (PSI) και, κατ’ επέκτασιν, η ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους καθώς και η έρευνα που διεξάγει η BlackRock Solutions. Με αυτές θα αποσαφηνιστεί το τοπίο, ώστε με ασφάλεια να ληφθούν αποφάσεις για τις επόμενες στρατηγικές κινήσεις μας. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η Εθνική έχει καταρτίσει εναλλακτικά σχέδια δράσης για όλα τα ενδεχόμενα. Τα επόμενα βήματά της θα είναι ασφαλή και θα προσφέρουν το μέγιστο όφελος στους μετόχους της. Είναι γνωστή η πεποίθησή μου ότι χρειάζονται, ειδικά σε δύσκολες περιόδους όπως οι σημερινές, ισχυρές τράπεζες με κέντρα λήψης αποφάσεων μέσα στην Ελλάδα. Είναι επίσης γνωστή η θέση μου για τη θετική επίπτωση των συγχωνεύσεων στην ανασυγκρότηση του πιστωτικού συστήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, τον περασμένο Ιανουάριο, όταν ακόμη το οικονομικό περιβάλλον ήταν καλύτερο, είχαμε αναλάβει την πρωτοβουλία για συγχώνευση με την Alpha Bank με κριτήρια αναπτυξιακά, πριν εκδηλωθεί η διαφαινόμενη περαιτέρω επιδείνωση των συνθηκών.
– Τελικά, γιατί δεν ευοδώθηκε εκείνο το εγχείρημα;
– Νομίζω ότι το ερώτημα έχει απαντηθεί από τη διοίκηση της Alpha. Πρόσφατα δηλώθηκε ότι δεν ήθελε τη συγχώνευση για να μην κρατικοποιηθεί η Alpha. Ο ισχυρισμός περί κρατικοποίησης είναι προφανώς αβάσιμος, για τους λόγους που έχουμε εξηγήσει. Η ουσία είναι ότι η διοίκηση της Alpha δεν ήθελε, επί της αρχής, αυτήν τη συγχώνευση. Ολα αυτά, όμως, ανήκουν στο παρελθόν. Η κίνηση των δύο τραπεζών, της Alpha Bank και της Eurobank, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και τους εύχομαι κάθε επιτυχία. Οποια πρωτοβουλία συμβάλλει στη σταθερότητα του πιστωτικού συστήματος είναι θετική.
– Ενδεχόμενο στρατηγικής-μετοχικής συνεργασίας της Εθνικής με ξένο εταίρο υπάρχει;
– Θέλω να είμαι ρεαλιστής. Σήμερα, οι πιθανότητες ξένος επενδυτής να επενδύσει στην Ελλάδα σε σωστές αποτιμήσεις είναι μικρές, εξαιτίας της αβεβαιότητας για τη χώρα. Είναι όμως εύλογο να υποθέσουμε ότι, με την αποσαφήνιση του τοπίου, με τις δύο διαδικασίες που προανέφερα, οι πιθανότητες αυτές θα μεγαλώσουν.
– Εντός συνόρων κατά καιρούς σας θέλουν να εξετάζετε την περίπτωση της Πειραιώς ή του Τ. Τ. Θα συνιστούσαν εν δυνάμει στόχους σας;
– Αν μιλήσουμε για μια κίνηση στο εσωτερικό, οι επιλογές είναι περιορισμένες. Η Πειραιώς και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο είναι δύο από αυτές.
– Θεωρείτε ότι η σύμπραξη Alpha – Eurobank απειλεί την πρωτοκαθεδρία της Εθνικής εντός συνόρων;
– Τι εννοούμε πρωτοκαθεδρία; Στις σημερινές συνθήκες, πιστεύω ότι δεν έχει σημασία τόσο το μέγεθος, αν δηλαδή κάποιος έχει ισολογισμό μεγαλύτερο από τον άλλο κατά 20%, αλλά περισσότερο η υγεία και η ισχύς του. Αλλωστε, τη ζωή πρέπει να τη βλέπουμε δυναμικά, στην εξέλιξη των πραγμάτων, όχι στατικά.
«Προτεραιότητά μας μια ισχυρή, υγιής και ελληνική Εθνική»
– Εκτός συνόρων, τα σχέδιά σας για την τουρκική θυγατρική σας, Finansbank;
– Αναφορικά με τη Finansbank, θέλω να διευκρινίσω τα εξής. Από την πρώτη στιγμή υποστήριξα την ορθότητα της επιλογής της Εθνικής να επενδύσει στην Τουρκία και στη Finansbank. Η ορθότητα προκύπτει από τις προοπτικές της χώρας και του τραπεζικού συστήματός της. Η επένδυση του 2006 ήταν σωστή αλλά, ταυτόχρονα, ήταν μια ακριβή επένδυση. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η επιλογή του χρόνου για την πώληση οποιουδήποτε ποσοστού της Finansbank είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τις επικρατούσες συνθήκες στις αγορές. Από τον Δεκέμβριο του 2010 μέχρι και σήμερα, οι αγορές δεν είναι εκείνες που θα επέτρεπαν τη μεγιστοποίηση του οφέλους του ομίλου από μια τέτοια πώληση. Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, η στρατηγική μας για τη Finansbank είναι σαφώς αναπτυξιακή, θέτουμε μεγάλους στόχους στη θυγατρική μας και θα συνεχίσουμε να τη στηρίζουμε με όλες τις δυνάμεις μας – όπως, εξάλλου, έχουμε πράξει έως σήμερα.
– Ποιες είναι οι στρατηγικές προτεραιότητες της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας;
– Η σταθεροποίηση της ρευστότητας και η ισχυροποίηση της κεφαλαιακής μας δομής είναι οι δύο βασικές προτεραιότητές μας. Ταυτόχρονα, θέλουμε η Εθνική να διατηρήσει την ελληνικότητά της, να είναι κεφαλαιακά υγιής, να διατηρήσει τις επενδύσεις που με τόσο κόπο έκανε την τελευταία 10ετία και να μην υποχρεωθεί να πουλήσει τις επενδύσεις της στην ευρύτερη περιοχή μας. Σε αυτήν την επιδίωξη εντάσσεται και η δημιουργία της NBGI, κάτω από την οποία θα ενταχθούν όλες οι βαλκανικές θυγατρικές μας. Μέσω της NBGI oι στρατηγικές εναλλακτικές μας θα είναι σαφώς μεγαλύτερες από αυτές που θα είχαμε αν διατηρούσαμε αυτόνομη κάθε θυγατρική μας.
– Να κλείσω τη συζήτησή μας θέτοντάς σας ένα ερώτημα που πλανάται. Η Ελλάδα θα γίνει φτωχότερη; Αν ναι, τι μπορεί να ελπίζει ο μέσος Ελληνας; Θα βγει κάτι καλύτερο;
– Σε κάθε κρίση, κάτι πεθαίνει και κάτι γεννιέται. Και αυτή η κρίση θα περάσει. Θα τη διηγούμαστε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Είναι βέβαιο ότι θα ματώσουμε. Αλλά, αν δεν κάνουμε πίσω, η επόμενη ημέρα θα είναι πολύ καλύτερη. Μας αξίζει και μπορούμε να έχουμε μικρότερο κράτος, φιλικότερο στον πολίτη και στην επιχειρηματικότητα, με άξιους και καλά αμειβόμενους δημόσιους λειτουργούς. Ενα κοινωνικό κράτος που θα σέβεται τον φορολογούμενο και τον ασφαλισμένο. Καλύτερο σύστημα παιδείας. Ενα κοινωνικά πιο δίκαιο ασφαλιστικό σύστημα. Πιο υγιές και ανταγωνιστικό, όχι κρατικοδίαιτο, επιχειρηματικό τοπίο, που θα δίνει μεγαλύτερες δυνατότητες στη νέα γενιά, που είναι πολύ καλύτερη από εμάς. Είναι όραμα και σταθερός στόχος για όλους στην Εθνική, και για εμένα προσωπικά, να συμβάλουμε στην προσπάθεια για τη δημιουργία μιας χώρας που θα παράγει, θα είναι ανταγωνιστική, θα δίνει ευκαιρίες στους νέους, θα ανακτήσει μια κεντρική θέση στην ευρύτερη περιοχή και θα είναι περήφανη για τη συμβολή της και στον σύγχρονο κόσμο. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας και στις επερχόμενες γενιές.
H αυτοκριτική των τραπεζών
– Ο έλεγχος της BlackRock «απειλεί» το εγχώριο τραπεζικό σύστημα;
– Νομίζω ότι πρέπει να αποφύγουμε τη δαιμονοποίηση του ελέγχου που διεξάγει η BlackRock Solutions. Αντίστοιχη έρευνα έχει γίνει στην Ιρλανδία και γίνεται, ταυτόχρονα, στην Πορτογαλία. Ισως, αυτή η έρευνα, μας κάνει να ξαναδούμε πιο κριτικά τις διαδικασίες πιστοδοτήσεων. Αλλωστε, η αλήθεια και η διαφάνεια ποτέ δεν έβλαψαν.
Πιστεύω ότι η Τράπεζα της Ελλάδος, ως υπεύθυνη της διαδικασίας, θα την καθοδηγήσει με σωστό και αντικειμενικό τρόπο, ώστε να ληφθούν υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά του ελληνικού τραπεζικού περιβάλλοντος.
– Μήπως αυτή η διαδικασία βγάλει και τα προβλήματα που κρύβονταν κάτω από το χαλί τόσα χρόνια;
– Οι τράπεζες είναι γνωστό ότι βοήθησαν σημαντικά την ανάπτυξη της χώρας. Πουθενά στον πλανήτη δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς υγιές τραπεζικό σύστημα. Και είναι γνωστό ότι το πρόβλημα στη χώρα δεν ξεκίνησε από το τραπεζικό σύστημα, αλλά από τη δημοσιονομική εκτροπή. Ωστόσο, οφείλουμε κι εμείς να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Εχουμε κι εμείς μερίδιο ευθυνών.
Οι τράπεζες δεν απέφυγαν, ειδικά στην περίοδο της μεγάλης φρενίτιδας κατά την τριετία 2006-2008, να δίνουν δάνεια με ελαστικά τραπεζικά κριτήρια. Ο τραπεζικός έχει υποχρέωση να λαμβάνει υπόψη στη διαδικασία της αποπληρωμής όχι μόνο το σήμερα αλλά και το αύριο. Σε ένα δάνειο 30 ετών πρέπει να λάβεις υπόψη και τους οικονομικούς κύκλους, καλούς και κακούς, που θα έχεις μπροστά σου. Με δυο λόγια, πιστεύω ότι οι τράπεζες αλλά -ας μην το ξεχνάμε- και οι δανειολήπτες, έχουν σοβαρό μερίδιο ευθύνης. Αυτά πρέπει να μας γίνουν μάθημα ώστε να μην επαναληφθούν στο μέλλον.
– Αρκεί να μην πάμε στο άλλο άκρο. Το «δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» …
– Οταν σε μια χώρα που είναι σε βαθιά οικονομική κρίση καταστραφεί η συναλλακτική ηθική, τότε αυτή η χώρα δεν έχει ελπίδα. Αν κάποιος που μπορεί να πληρώσει, δεν πληρώνει τις υποχρεώσεις του, αυτό είναι καταστροφή για το τραπεζικό σύστημα, για τους καταθέτες και για τις υγιείς επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που περιμένουν να χρηματοδοτηθούν από τις αποπληρωμές των παλιών δανείων, ιδιαίτερα σε μια εποχή που υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας.
Ολοι συμφωνούμε στην ανάγκη ενός λειτουργικού και σύγχρονου πτωχευτικού δικαίου. Αλλο, όμως, είναι αυτό και διαφορετικό είναι αν το όποιο πτωχευτικό δίκαιο δημιουργεί συνθήκες ή, ακόμη περισσότερο, εμμέσως προτρέπει σε αποφυγή αποπληρωμής υποχρεώσεων.
Εξάλλου, όλες οι τράπεζες, και η Εθνική ειδικά, προσφέρουν σειρά από προϊόντα αναχρηματοδότησης οφειλών για εκείνους που έχουν πραγματικά οικονομικά προβλήματα αλλά και τη διάθεση να αποπληρώσουν, κάποια στιγμή, τις υποχρεώσεις τους. Είναι προς το συμφέρον και των τραπεζών και των δανειοληπτών να υπάρχει αυτή η βοήθεια, ώστε να ξεπεραστεί η δύσκολη φάση που διανύουμε σήμερα. Πάντα, όμως, στο πλαίσιο της συναλλακτικής ηθικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου