Οδηγός Ευρωεκλογών

Μπορεί ένας Έλληνας πολίτης να γίνει «Γερμανός ευρωβουλευτής»,χωρίς να λάβει τη γερμανική ιθαγένεια;Γιατί οι ευρωεκλογές γίνονται σε διαφορετική μέρα σε κάθε κράτος; Ποιο είναι το εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών και ποιος το καθορίζει; Απάντηση σε αυτές και άλλες ερωτήσεις σχετικά με τις ευρωεκλογές.
1.Μπορεί ένας Έλληνας πολίτης να γίνει «Γερμανός ευρωβουλευτής»,χωρίς να λάβει τη γερμανική ιθαγένεια;
Όσο και αν ακούγεται παράδοξο,ένας Έλληνας πολίτης μπορεί πράγματι να γίνει ευρωβουλευτής της Γερμανίας,χωρίς,μάλιστα,να πρέπει να αποκτήσει τη γερμανική ιθαγένεια.
Μέσω της Συνθήκης του Μάαστριχτ,το 1992,θεσπίσθηκε η λεγόμενη «Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια», η οποία παρέχει το δικαίωμα σε όλους τους πολίτες των χωρών της Ε.Ε. να ψηφίζουν και να θέτουν υποψηφιότητα σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος,όπως ακριβώς και οι υπόλοιποι πολίτες του κράτους αυτού.Αυτό δε σημαίνει ότι ένας Έλληνας που κατοικεί μόνιμα στη Γερμανία, έχει δικαίωμα να ψηφίσει από τη Γερμανία για Έλληνες ευρωβουλευτές. Αυτό ούτως ή άλλως ανέκαθεν ίσχυε,ως μια μορφή «διευκόλυνσης» για τους Έλληνες που κατοικούν στο εξωτερικό.
Η καινοτομία της «ευρωπαϊκής ιθαγένειας» είναι ότι ένας Έλληνας κάτοικος της Γερμανίας έχει τη δυνατότητα να ψηφίσει βάσει των γερμανικών ψηφοδελτίων,για Γερμανούς ευρωβουλευτές.Ταυτόχρονα,έχει δικαίωμα να υποβάλει υποψηφιότητα για να γίνει ο ίδιος...ευρωβουλευτής της Γερμανίας, χωρίς να χρειάζεται να αλλάξει την ιθαγένεια του και να γίνει Γερμανός πολίτης. Τα ίδια,φυσικά, δικαιώματα έχει και ένας Γερμανός πολίτης που κατοικεί στην Ελλάδα.
Για την άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων,το κάθε κράτος-μέλος θέτει τις δικές του επιμέρους προϋποθέσεις,όπως,για παράδειγμα,την ύπαρξη «μόνιμης κατοικίας»,την υποβολή αίτησης ή την εγγραφή σε εκλογικούς καταλόγους.
2.Ποιος μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για Ευρωβουλευτής;
Η διαδικασίας υποβολής υποψηφιότητας για τις Ευρωεκλογές διαφέρει από κράτος σε κράτος.Η βασική αρχή είναι ότι όλοι οι πολίτες που έχουν μια ορισμένη ηλικία και έχουν εγγραφεί εμπρόθεσμα έχουν το δικαίωμα να θέσουν υποψηφιότητα για τις εκλογές.
Στην Ελλάδα για να είναι κάποιος υποψήφιος πρέπει να έχει συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας του και να είναι πολίτης κάποιας χώρας της Ε.Ε. Με άλλα λόγια,δεν απαιτείται να είναι Έλληνας πολίτης για να θέσει υποψηφιότητα στην Ελλάδα.
Ωστόσο,σημαντική προϋπόθεση αποτελεί το γεγονός ότι μόνο κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων μπορούν να προτείνουν υποψηφίους.Κατά συνέπεια,ένας πολίτης δεν μπορεί να κατέβει στις εκλογές ως «ανεξάρτητος»,αλλά οφείλει να ενταχθεί σε κάποιο υπάρχον κόμμα ή να ιδρύσει ένα νέο κόμμα.Οι εκλογικές λίστες μπορούν να συμπεριλαμβάνουν έως 22 υποψηφίους,ενώ σε αυτές πρέπει να συναφθεί αποδεικτικό κατάθεσης του ποσού των € 2934,ως χρηματικής εγγύησης για τη συμμετοχή.
Παράλληλα ισχύουν μια σειρά από ασυμβίβαστα.Σύμφωνα με αυτά,δεν μπορούν να είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσοι είναι μέλη της Ελληνικής Βουλής,της Κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,καθώς και οι δικαστές.
3.Γιατί ο αριθμός των Ευρωβουλευτών της χώρας μας μειώνεται διαρκώς;
Ο αριθμός των Ευρωβουλευτών μειώνεται σταδιακά όχι μόνο στη χώρα μας,αλλά σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.Ο λόγος είναι ότι – ενόψει της αύξησης των κρατών μελών σε 27 – το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μειώνει τους Ευρωβουλευτές κάθε κράτους,ώστε να μην αυξηθεί υπέρογκα το σώμα.
Σε ό,τι αφορά την κατανομή των εδρών ανάμεσα στα κράτη-μέλη,αυτή στηρίζεται κατά βάση στην πληθυσμιακή κατάσταση των χωρών,έτσι ώστε μικρότερα σε πληθυσμό κράτη να εκπροσωπούνται από λιγότερους βουλευτές.Ωστόσο, δεν τηρείται η αναλογική κατανομή με μοναδικό κριτήριο αυτό του πληθυσμού,καθώς προκειμένου να ενισχυθούν οι μικρότερες χώρες μέλη,εκπροσωπούνται από περισσότερους βουλευτές σε σχέση με τον αριθμό που αντιστοιχεί στην πληθυσμιακή τους κατάσταση.Για παράδειγμα,το Λουξεμβούργο κατέχει έξι έδρες,ενώ με βάση τον πληθυσμό της χώρας θα έπρεπε να κατέχει μόλις μία.
Οι ευρωεκλογές του 2009 θα είναι οι μεγαλύτερες διακρατικές εκλογές που έχουν γίνει ποτέ. Περίπου 375 εκατομμύρια Ευρωπαίοι θα εκλέξουν σε 27 χώρες της ΕΕ 736 ευρωβουλευτές.Σήμερα οι ευρωβουλευτές είναι 785,ενώ μετά τις προσεχείς εκλογές, θα είναι πλέον 736.Οι Έλληνες Ευρωβουλευτές από 24 που είναι σήμερα θα μειωθούν σε 22. Αν η Συνθήκη της Λισσαβόνας τεθεί σε ισχύ μετά από τις ευρωεκλογές του 2009,οι ευρωβουλευτές θα είναι πλέον 754,σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.Το 2014πάντως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αριθμεί 751 μέλη.
4.Γιατί οι ευρωεκλογές γίνονται σε διαφορετική μέρα σε κάθε κράτος;
Αν και οι ευρωεκλογές διεξάγονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο με ενιαία διαδικασία,η κάθε χώρα είναι αυτή που επιλέγει την ημερομηνία διεξαγωγής των ευρωεκλογών στο εσωτερικό της. Υπάρχουν,ωστόσο,δύο προϋποθέσεις που ισχύουν για όλα τα κράτη μέλη:οι ευρωεκλογές θα πρέπει να διεξαχθούν μεταξύ 4 και 7 Ιουνίου 2009,και τα αποτελέσματα θα είναι διαθέσιμα μόνο μετά το κλείσιμο όλων των εκλογικών κέντρων,δηλαδή την Κυριακή 7 Ιουνίου.
Οι πολίτες των περισσότερων χωρών θα ψηφίσουν τους αντιπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Κυριακή 7 Ιουνίου,αλλά κάποιες άλλες νωρίτερα.Για παράδειγμα,στην Ελλάδα οι ευρωεκλογές θα γίνουν στις 7 Ιουνίου,ενώ στην Κύπρο στις 6 Ιουνίου,στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 4 και στην Ιρλανδία στις 5.Τα αποτελέσματα,ωστόσο,θα είναι διαθέσιμα την ίδια ημέρα σε όλες τις χώρες,δηλαδή στις 7 Ιουνίου.
5.Ποιο είναι το εκλογικό σύστημα και πώς καθορίζεται αυτό;
Μέχρι σήμερα, δεν υφίσταται ένα ενιαίο εκλογικό σύστημα που να εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.με τον ίδιο τρόπο.Ωστόσο έχουν προταθεί από το κοινοβούλιο κοινές αρχές για την εκλογή των ευρωβουλευτών,η κυριότερη από τις οποίες είναι η αρχή της αναλογικής εκπροσώπησης και η διαίρεση της επικράτειας σε εκλογικές περιφέρειες, μόνο για χώρες που υπερβαίνουν τα 20 εκατομμύρια κατοίκων.
Ο ελληνικός νόμος προβλέπει για τις Ευρωεκλογές αμιγώς αναλογικό εκλογικό σύστημα με μία ενιαία εκλογική περιφέρεια.Οι έδρες κατανέμονται μεταξύ όλων των κομμάτων ανάλογα με το συνολικό αριθμό των ψήφων που θα λάβουν στο σύνολο της επικράτειας. Ωστόσο,υφίσταται το «όριο»του 3%,πράγμα που σημαίνει ότι οι έδρες κατανέμονται μόνο μεταξύ των κομμάτων που θα ξεπεράσουν το 3% των έγκυρων ψήφων.Αξίζει να σημειωθεί ότι προσμετρούνται οι ψήφοι των Ελλήνων ψηφοφόρων που κατοικούν σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.
6.Ποια είναι τα Ευρωπαϊκά Κόμματα και πώς καθορίζεται η συμμετοχή σε αυτά;
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οργανώνονται σε πολιτικές ομάδες πολυεθνικού χαρακτήρα και δεν ανήκουν σε εθνικούς συνασπισμούς ή εθνικές αντιπροσωπείες.Σήμερα υπάρχουν συνολικά επτά ομάδες,οι οποίες χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες πολιτικές και ιδεολογικές τοποθετήσεις,αν και κανένας βουλευτής δεν δεσμεύεται να ακολουθήσει αυστηρά μία πολιτική γραμμή.Μεγαλύτερη είναι η Ομάδα του «Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Ευρωπαίων Δημοκρατών» με 288 βουλευτές,ενώ η μικρότερη είναι η Ομάδα «Ανεξαρτησία/Δημοκρατία» με 22 μέλη.30 Ευρωβουλευτές-οι μη εγγεγραμμένοι-δεν ανήκουν σε καμία πολιτική ομάδα.
Και μερικές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,τις οποίες πολλοί αγνοούν...
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται σε 23 γλώσσες
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεδριάζει σε δύο πόλεις:το Στρασβούργο και τις Βρυξέλλες
• Η Γερμανία έχει τα περισσότερα μέλη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,και η Μάλτα τα λιγότερα
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κρατά το "πορτοφόλι" της ΕΕ έχοντας τον τελευταίο λόγο για τον ετήσιο προϋπολογισμό της
• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταναλώνει 3,5 τόνους πορτοκάλια κατά τη διάρκεια των Συνόδων Ολομέλειας