Οι ρίζες της Πρωτομαγιάς

Τραγούδι που τραγουδούσαν οι αμερικανοί εργάτες το 1886
Ω αμερικανοί εργάτες
κόκκινοι,λευκοί,κίτρινοι,μαύροι
ελάτε,ψηλά σηκώστε τα κεφάλια,
πετάξτε κάτω τα εργαλεία σας,
Στο διάβολο τα αφεντικά.
Στο διάβολο η σειρήνα του εργοστασίου
Αυτή είναι ημέρα των εργαζομένων, η δική μας μέρα
Εμπρός.
Η Πρωτομαγιά είναι η μέρα της εργατικής τάξης. Σε όλο τον κόσμο οι εργαζόμενοι απεργούν και εναντιώνονται στις επιλογές της αστικής τάξης. Είναι η μοναδική επέτειος που γιορτάζεται την ίδια ημέρα σε όλο τον κόσμο από το 1886.
Η αστική τάξη αρχικά προσπάθησε να διαστρεβλώσει το χαρακτήρα και το περιεχόμενο της ημέρας αυτής, προσδιορίζοντας την σαν ημέρα των «λουλουδιών», κάνοντας αναγωγή στις λατρευτικές δοξασίες των αρχαίων λαών που εόρταζαν τον ερχομό της άνοιξης ως εποχή της αναγέννησης της φύσης και της γονιμότητας.Χρήσιμο είναι λοιπόν, να κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή για το πώς φθάσαμε στην καθιέρωση της επετείου αυτής, σαν ελάχιστη αναγνώριση της θυσίας όλων αυτών που αγωνίστηκαν για να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα αυτά που κατακτήθηκαν με σκληρούς αγώνες τόσων χρόνων.Στις ΗΠΑ, για πολλές γενιές, από τους εργάτες της Αμερικής γιορτάζονταν σαν δική τους ημέρα η 4η Ιούλη.Αυτό ξεκίνησε το 1790 όταν τα πρώτα συνδικάτα υποδηματοποιών, τυπογράφων και ξυλουργών ενώθηκαν επίσημα με τις «Τζεφερσόνιες» Δημοκρατικές Ενώσεις και έτσι η 4η Ιουλίου έγινε κινητήρια δύναμη για τους καταπιεσμένους, ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αυτή η παράδοση χωρίς να χαθεί, επισκιάστηκε μετά από ένα σχεδόν αιώνα από δύο άλλες σημαντικές ημερομηνίες. Την λεγόμενη «Ημέρα εργασίας» και την Πρωτομαγιά. Μετά τον αμερικάνικο εμφύλιο πόλεμο, το 1881 ιδρύθηκε η «Ομοσπονδία των Εργατικών Ενώσεων». Το 1882 η Εργατική Ένωση της Ν. Υόρκης, αποφάσισε ότι η 5η του Σεπτέμβρη πρέπει να κηρυχθεί αργία για τους εργαζόμενους της πόλης.
Τα γεγονότα στο Σικάγο
Το 1884 η Κεντρική Εργατική Ένωση ανακοίνωσε ότι θα τηρήσει την πρώτη Δευτέρα του Σεπτέμβρη κάθε χρόνο σαν «ημέρα της εργασίας», ενώ ήρθε και σε επικοινωνία με εργατικά κέντρα σε άλλες πόλεις για να γιορτάσουν από κοινού την ημέρα αυτή, χαρακτηρίζοντάς την σαν γενική αργία για τους εργαζόμενους. Την ίδια χρονιά η Ομοσπονδία Οργανωμένων Επαγγελμάτων και Εργατικών Συνδικάτων των ΗΠΑ και Καναδά, καλούσε όλους τους εργαζόμενους, ασχέτως επαγγέλματος, φύλου και εθνικότητας να τηρήσουν την 1η Σεπτέμβρη σαν αργία, χαρακτηρίζοντάς την παράλληλα σαν εθνική αργία των εργατών, προτείνοντας τον εορτασμό της κάθε χρόνο.
Το 1885 είναι μια χρονιά σταθμός. Η «Ομοσπονδία των Εργατικών Ενώσεων» μετονομάστηκε σε «Αμερικανική Ομοσπονδία Εργατών» και στο συνέδριό τους αποφασίστηκε η διεκδίκηση του αιτήματος της 8ωρης εργασίας. Για το ενδεχόμενο να μην γίνει δεκτό το αίτημα από τους εργοδότες, αποφασίστηκε να γίνει γενική πανεργατική απεργία για την 1η Μαΐου του 1886. Στην απεργία που πραγματοποιήθηκε, μόνο στην πόλη του Σικάγου, (η οποία ήταν η σημαντικότερη και έμεινε στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος) πήραν μέρος 400 - 500 χιλιάδες εργαζόμενοι.Στις 3 Μαΐου 1886, έξι εργάτες σκοτώθηκαν και 30 τραυματίστηκαν όταν η αστυνομία πυροβόλησε τους διαδηλωτές. Μια νέα μεγάλη διαδήλωση διαμαρτυρίας προγραμματίστηκε για την επόμενη ημέρα, την 4η Μαΐου στην πλατεία «Χαϊμάρκετ» της πόλης. Οι αστυνομικοί επιτέθηκαν κατά των συγκεντρωμένων. Τότε κάποιος προβοκάτορας έριξε μία βόμβα από την οποία σκοτώθηκε ένας αστυνομικός και 70 άλλοι τραυματίστηκαν. Μέσα σε κατάσταση πανικού οι αστυνομικοί βρήκαν την αφορμή για να ανοίξουν άνοιξαν πυρ εναντίων των συγκεντρωμένων.Από τους συλληφθέντες απεργούς, οι οκτώ παραπέμφθηκαν σε δίκη. Ένας απ’ αυτούς, ο Λούις Λίνγκ, βρέθηκε κρεμασμένος στο κελί του. Οι Αύγουστος Σπάϊς, Άντολφ Φίσσερ, Τζώρτζ Ένγκελς και Άλμπερτ Πάρσον, καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό και εκτελέστηκαν στις 11 Νοεμβρίου του 1887. Οι άλλοι τρεις καταδικάστηκαν σε πολυετή φυλάκιση.Στην απολογία του στο δικαστήριο, η οποία έμεινε στην ιστορία να φωτίζει τις καρδιές κάθε καταπιεσμένου αγωνιστή, ο εργατικός ηγέτης Αύγουστος Σπάϊς τόνισε μεταξύ άλλων:«Κύριοι δικαστές, αν σας περνάει από το μυαλό η ιδέα στα σοβαρά πως με τις κρεμάλες σας μπορείτε να σταματήσετε το κίνημα που εξωθεί εκατομμύρια γονατισμένων από την πίεση εργατών στην εξέγερση, είστε μα την αλήθεια πτωχοί τω πνεύματι».Σε μια άλλη πόλη των ΗΠΑ, στο Μιλγουώκι οι απεργοί αντιδρώντας στη βία της αστυνομίας προσπάθησαν να κλείσουν το εργοστάσιο μετάλλου. Εκεί επενέβη η εθνοφρουρά, η οποία πυροβόλησε αδιάκριτα στο πλήθος. Το τελικό αποτέλεσμα των άδικων επιθέσεων και των δολοφονιών, ήταν ο… κυβερνητικός έπαινος της εθνοφρουράς και της αστυνομίας για την «καλή δουλειά» που έκαναν. Όσο για τους απεργούς, τους απαγγέλθηκαν κατηγορίες, με βάση τις οποίες μερικοί καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν από έξι ως ενεά μήνες, για «ταραχές και συμμετοχή σε παράνομη συγκέντρωση».
Μετά από αυτά τα τραγικά γεγονότα το ιδρυτικό συνέδριο της Β’ Σοσιαλιστικής Διεθνούς καθιέρωσε το 1889 την Πρωτομαγιά ως παγκόσμια ημέρα εργατικών αγώνων.
Προπολεμικές Πρωτομαγιές στην ΕλλάδαΣτην Ελλάδα ο εορτασμός της εργατικής πρωτομαγιάς έχει τις ρίζες του στις απαρχές της ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος. Το 1890 ιδρύθηκε ο κεντρικός σοσιαλιστικός όμιλος με 10 μέλη, ενώ το 1891 ο Στ. Καλλέργης και 12 ακόμα σοσιαλιστές τόλμησαν να ..φωτογραφηθούν δημόσια την ημέρα της πρωτομαγιάς. Το 1892 30 σοσιαλιστές συγκεντρώθηκαν στο χώρο του Παναθηναϊκού Σταδίου και διαμαρτυρήθηκαν κατά της πλουτοκρατίας.
Το 1893 είναι η πρώτη σημαντική εκδήλωση της πρωτομαγιάς και οργανώθηκε από τον «Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο». Στη συγκέντρωση στους Στύλους του Ολυμπίου Διός πήραν μέρος 500 άτομα, αριθμός μεγάλος για τα δεδομένα της εποχής και το μέγεθος της τότε Αθήνας.
Το 1909 γιορτάστηκε η Πρωτομαγιά από την εργατική λέσχη και στην συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη πήραν μέρος εργάτες διαφόρων εθνικοτήτων Τούρκοι, Βούλγαροι σοσιαλιστές, καθώς και πλήθος Ισραηλιτών εργατών.
Μετά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο και καθ’ όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου, σχεδόν σε κάθε Πρωτομαγιά, υπήρχαν διαδηλώσεις και συγκρούσεις των εργαζομένων διαδηλωτών με τις δυνάμεις καταστολής οι οποίες κατέληγαν σε νεκρούς, τραυματίες, φυλακίσεις και εξορίες αγωνιστών.
Αποκορύφωμα του ηρωικού αγώνα της εργατικής τάξης αυτής της περιόδου ενάντια στην απληστία των καπιταλιστών που απαιτούσαν διαρκώς μεγαλύτερη εκμετάλλευση, περισσότερη δουλειά και λιγότερα δικαιώματα για τους εργαζόμενους, ήταν τα γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη. Μετά από ένα δεκαήμερο αγώνων και κινητοποιήσεων των εργατών της Θεσσαλονίκης τα γεγονότα έληξαν με 12 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες από την επέμβαση των δυνάμεων καταστολής της τότε κυβέρνησης Μεταξά.
Σήμερα περισσότερα από εκατό χρόνια μετά την καθιέρωση της Πρωτομαγιάς σαν παγκόσμια ημέρα αγώνα, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να παλεύουν για καλύτερες συνθήκες δουλειάς, ενάντια στην προσπάθεια της αστικής τάξης να καταργήσει τις κατακτήσεις τους, ενάντια στην εξαθλίωση που επιβάλουν οι νεοφιλελεύθερες επιλογές του καπιταλισμού σε όλο τον πλανήτη και καταδικάζουν όλο και μεγαλύτερα λαϊκά στρώματα στην προσφυγιά, τη φτώχεια, την πείνα και την περιθωριοποίηση.