Τα πιθανά σενάρια των εξελίξεων που θα λάβουν χώρα είναι πολλά, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την ευρωζώνη. Πιθανότατα θα δρομολογήσουν εξελίξεις και για την αρχιτεκτονική της ίδιας της παγκόσμιας οικονομίας.
Τα πιθανά σενάρια των εξελίξεων θα μπορούσαν να οριστούν σε τέσσερα-πέντε γενικά πλαίσια, με βάση μια πρόσφατη έκθεση της PWC, αλλά και άλλων παρόμοιων σε έναν συγκερασμό που επιχειρεί η στήλη. Κατ’ αρχήν θα δούμε τα σενάρια της ευρωζώνης και μετά πιθανές αναδιαρθρώσεις στην δομή της παγκόσμιας οικονομίας.
Τα πέντε συν δυο σενάρια.
Σενάριο Ένα: Η ΕΚΤ αναλαμβάνει δράση, αγοράζει ομόλογα μαζικά, ρίχνοντας τα επιτόκια δανεισμού και διοχετεύει ρευστότητα σε τράπεζες. Προκύπτει αύξηση της ζήτησης και αυτό κάνει τα σημάδια της κρίσης να υποχωρήσουν. Προσωρινά ή μόνιμα είναι άλλο θέμα. Βλέπε: Αποτελεί η εκτύπωση χρήματος οριστική λύση;.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα: Επί της ουσίας το σενάριο αυτό επαναφέρει με τεχνητό τρόπο τις προ 2008 συνθήκες, χαμηλών επιτοκίων και εύκολου δανεισμού. Αυτό θα δώσει «ανάσα» στην ελληνική οικονομία, αλλά μικρής και αμφίβολης διάρκειας. Η κρίση πλέον έχει αποκαλύψει το ελληνικό πρόβλημα πρωτίστως, αλλά και το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας των υπόλοιπων νοτίων. Για τους νότιους το σενάριο αυτό θα είναι ευνοϊκό, μόνο αν έχουν ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις. Στην παρούσα φάση οι ιδανικές συνθήκες για το νότο είναι να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και η δημοσιονομική πειθαρχία και να αυξηθεί η ζήτηση στο βορρά προκειμένου να αυξηθεί η ζήτηση προϊόντων και από το νότο.
Σενάριο Δυο: Ελεγχόμενες χρεοκοπίες για μια σειρά υπερχρεωμένων κρατών της ευρωζώνης.
Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα: Η Ελλάδα κινείται ήδη σε αυτή την τροχιά και πληρώνει ήδη το κόστος της ύφεσης. Η γενίκευση της λύσης αυτής δημιουργεί συνθήκες βαθιάς ύφεσης για όλη την ευρωζώνη. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο οι ελεγχόμενες χρεοκοπίες θα φέρουν το χρέος σε αντιμετωπίσιμα επίπεδα. Κλειδί πάλι είναι οι μεταρρυθμίσεις των μη ανταγωνιστικών οικονομιών. Βαθιά ύφεση στην υπόλοιπη ευρωζώνη σημαίνει δυσκολία αύξησης των ελληνικών εξαγωγών που είναι το ζητούμενο για την ελληνική έξοδο από την κρίση.
Σενάριο τρία: Επιστροφή στην δραχμή και διατήρηση του ευρώ. Κατά την PWC αυτό σημαίνει διψήφια ύφεση και πληθωρισμό επιπέδου 30%.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα: Στην Αργεντινή τη χρονιά της χρεοκοπίας και της αποσύνδεσης του πέσο από το δολάριο, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 50%. Η ισοτιμία του νέου πέσο ξεκίνησε από ένα πέσο προς ένα δολάριο και σε μερικούς μήνες είχε φτάσει το ένα δολάριο προς τέσσερα πέσο. Αυτό σημαίνει εν ολίγοις πως η αξία σε ό,τι προσμετρούταν σε πέσο είχε πέσει στο ένα τέταρτο σε μερικούς μήνες.
Οι υποστηρικτές της δραχμής διατείνονται πως θα λάβουν ώθηση οι ελληνικές εξαγωγές και η τουριστική κίνηση. Την περίοδο του ευρώ η τουριστική κίνηση δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε από 11-12 εκατ. το χρόνο το 2000 σε 15-16 εκατ. μετά την Ολυμπιάδα μέχρι σήμερα.
Το ερώτημα είναι αν υπάρχει η τουριστική υποδομή να εκμεταλλευτεί την όποια αύξηση ή αν π.χ. με διπλάσιο αριθμών επισκεπτών θα εισπράττουμε τα μισά από ό,τι τώρα; Η Ελλάδα μέχρι σήμερα βουλιάζει ενάμισι μήνα το καλοκαίρι και μετά είναι άδεια. Για να αυξηθεί η τουριστική περίοδος χρειάζεται να αναπτυχθούν νέες εκδοχές τουριστικού προϊόντος. Χρειάζεται ανοιχτά λιμάνια και αεροδρόμια 24 ώρες το 24ωρο 365 μέρες το χρόνο... Η δραχμή δεν εγγυάται την εξάλειψη της επαναστατικής γυμναστικής της «παλαβής» αντισυστημικής αριστεράς που όπως και στη Λατινική Αμερική αποτελεί ένα βασικό παράγοντα υπανάπτυξης μιας οικονομίας.
Μια χώρα σαν την Ελλάδα, ακόμη και αν με θεραπεία - σοκ εφαρμόσει όλες τις μεταρρυθμίσεις, έχοντας ένα αδύναμο νόμισμα, δύσκολα θα μπορέσει να προσελκύσει τις καταθέσεις των Ελλήνων που έχουν φύγει έξω, πόσο μάλλον ξένες επενδύσεις. Πως θα δημιουργηθεί παραγωγικός ιστός που θα στηρίξει εξαγωγές;
Σενάριο Τέσσερα: Η Γαλλία και η Γερμανία αποχωρούν από το ευρώ και ιδρύουν νέα νομισματική ζώνη των προθύμων.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα: Το ερώτημα που θα τεθεί σε αυτή την περίπτωση είναι αν οι νότιοι θα διατηρήσουν ένα φθηνό ευρώ ή θα επιστρέψουν στα εθνικά νομίσματα. Αν συμβεί αυτό η Ελλάδα αντί της ζώνης της Γερμανίας θα περάσει στη ζώνη της Ιταλίας ή της Γαλλίας. Ή εκτός της Ευρώπης στη ζώνη της Τουρκίας. Ούτε το μέγεθος, ούτε η ανταγωνιστικότητά της, της επιτρέπουν άλλο ρόλο. Δεν είναι τυχαίο πως η ελληνική ανεξαρτησία ήταν πάντα υπό ξένη κηδεμονία.
Σενάριο πέντε: Διάλυση του ευρώ και επιστροφή όλων στα εθνικά νομίσματα. Οι αναταράξεις από τα δυο τελευταία σενάρια θα γίνουν αισθητές στην παγκόσμια οικονομία.
Επιπτώσεις για την Ελλάδα: Αρκετοί ιδίως κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες ή εργαζόμενοι πιστεύουν πως θα επιστρέψουμε στις δεκαετίες της ευημερίας του ’90 ή του ’80.
Μάλλον στη δεκαετία του ’50 θα επιστρέψουμε και θα αναζητούμε το νέο Παπάγο να μας οδηγήσει με στιβαρό χέρι κάπου, θα αναζητήσουμε επίσης ένα νέο Μαρκεζίνη να στήσει οικονομικό ιστό από την αρχή.
Οι εποχές έχουν αλλάξει όμως, καθώς ο ψυχρός πόλεμος δεν καθιστά αναγκαία την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της Ελλάδας από τις προστάτιδες δυνάμεις κλπ. Οπότε οψόμεθα..
Το μεγάλο σενάριο.
Μπορεί η Ελλάδα να αποτελεί την αιχμή του δόρατος, το εργαστήρι όπου όλος ο κόσμος προβλέπει τις επιπτώσεις της παρούσας κρίσης, αλλά το πρόβλημα είναι γενικότερο.
Μια ενδεχόμενη διάλυση της ευρωζώνης, λόγω εξόδου της Ελλάδας ή χωρίς αυτή σαν αιτία, θα δρομολογήσει πιθανά μια παγκόσμια αναταραχή.
Υπάρχει μια μεγάλη ανισορροπία στην παγκόσμια οικονομία η οποία έχει να κάνει με το συνολικό χρέος της Δύσης και οι ρίζες της βρίσκονται στην εδώ και δεκαετίες μετανάστευση θέσεων εργασίας από τις δυτικές ανεπτυγμένες οικονομίες στις αναπτυσσόμενες.
Υπάρχουν δυο σχολές αντιμετώπισης του προβλήματος αυτή την περίοδο. Η μία είναι η Γερμανική που λέει ναι στην παγκοσμιοποίηση αλλά με λιτότητα και πειθαρχία για να αντέξουμε στην πίεση των ασιατών.
Η άλλη είναι η αμερικάνικη των δημοκρατικών κυρίως αλλά και των κρυποκεϊνσιανών «λαϊκορεπουμπλικάνων» των τελευταίων κυβερνήσεων που επιλέγει τον πληθωρισμό του χρέους και εκλιπαρεί ή πιέζει τους Κινέζους να μην χειραγωγούν υποτιμητικά το γουαν, για να αρχίσουν να επανέρχονται οι θέσεις εργασίας στη Δύση.
Το τέλος της παγκοσμιοποίησης
Μια ανατροπή, που θα προκαλούσε η διάλυση της ευρωζώνης πιθανόν να οδηγήσει σε αλλαγή πλεύσης τη Δύση, με κατεύθυνση την διαγραφή χρέους, κάτι που θα προκαλούσε αλυσιδωτές αντιδράσεις με κατάληξη τη θέσπιση ορίων στην παγκοσμιοποίηση.
Ενώ οι ΗΠΑ είναι δανειζόμενος και η Κίνα δανειστής, στην περίπτωση της ευρωζώνης το πρόβλημα είναι πως οι βόρειοι είναι δανειστές και οι νότιοι δανειζόμενοι, άρα έχουν αποκλίνοντα συμφέροντα νομισματικής πολιτικής. Έχουν όμως συγκλίνοντα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά συμφέροντα. Να δούμε ποια θα επικρατήσουν.
Όλα τα παραπάνω σενάρια έχουν θετικές και αρνητικές πλευρές. Είναι δύσκολο προς το παρόν να προσδιοριστούν πλήρως. Υπάρχουν διάφορες απόψεις και συμφέροντα αλλά όχι ένα σχέδιο κάποιων σκοτεινών δυνάμεων προς αυτή την κατεύθυνση.
Ζούμε σε μια κρίσιμη περίοδο και από αυτή την άποψη, τόσο επενδυτικά όσο και ψυχαγωγικά (με την έννοια της αγωγής της ψυχής) θα υπάρχουν ευκαιρίες αλλά και κίνδυνοι προσεχώς... Αλί σε όσους κολυμπούν στην μακαριότητα της άγνοιας, θα πληρώσουν το κόστος της μεταβολής χωρίς να καταλάβουν τι γίνεται να απολαύσουν, τουλάχιστον την Χεγκελιανή εκδοχή της ιστορίας, που είναι η πορεία αυτοσυνείδησης της ύλης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου