Όλα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο με την αραβική άνοιξη. Από την Τυνησία, μέχρι (οσονούπω) και στη Συρία, διάφοροι καταπιεστικοί ολιγαρχικοί «αφέντες» ανατράπηκαν από τους λαούς τους.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, σκοτώθηκε ο Καντάφι, αλλά και πέθανε και ο πλέον μεγαλομανής, ο πλέον παράφρων όλων, ο Kim Jong Il της Β. Κορέας.
Το 2011 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που εξαφανίστηκαν ουκ ολίγοι δικτάτορες.
Πάντως, κανένας απ αυτούς δεν ήταν η μετενσάρκωση του Χίτλερ, άσχετα αν αυτό θέλουν να πιστεύουν οι Αμερικανοί νεοσυντηρητικοί, τα γεράκια που συνεχώς αναζητούν κάποιον για να τον στοχοποιήσουν, χαρακτηρίζοντας τον ως τον Νέο Χίτλερ. Για παράδειγμα, όσο ζει και βασιλεύει ο Ιρανός Mahmoud Ahmadinejad, οι εν λόγω θα επιμένουν στον πόλεμο προκειμένου να εξουδετερώσουν την απειλή του.
Ευτυχώς όμως, στη πραγματικότητα δεν υπάρχουν νέοι Χίτλερ, άσχετα αν αυτό επιθυμούν οι πολεμοκάπηλοι των ΗΠΑ.
Ένας σύμμαχος μας στον Β`ΠΠ ήταν ο ξεχασμένος σήμερα Ι. Στάλιν. Το καθεστώς του διαλύθηκε το 1989. Σε αντίθεση με τους σημερινούς δικτάτορες, οι αντίστοιχοι των 1930ς και 1940ς αποτελούσαν πραγματικές απειλές. Ο ναζισμός και ο κομμουνισμός πρόσφεραν μια εναλλακτική λύση στην φιλελεύθερη δημοκρατία, που τουλάχιστον τότε προσήλκυε μεγάλους αριθμούς ανθρώπων. Παράλληλα, οι συγκεκριμένοι δικτάτορες επεδίωκαν και την επέκταση των χωρών τους προς τα έξω. Ο Χίτλερ είχε βάλει στο μάτι το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, και ο Στάλιν το υπόλοιπο.
Σήμερα δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο. Οι δικτατορίες της τότε εποχής αποτελούσαν το προϊόν μια σειράς από μοναδικούς ιστορικούς παράγοντες που συνέκλιναν, κάνοντας πραγματικότητα την ανάδυση του εξτρεμισμού.
Πρώτος και καλύτερος ο Α`ΠΠ που άνοιξε τον δρόμο, τόσο στη Γερμανία όσο και στη Ρωσία για την βία. Ο υπερπληθωρισμός στη Γερμανία του 1920 μετασχημάτισε τους Γερμανούς, ενώ το μεγάλο οικονομικό κραχ προκάλεσε αναστάτωση σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι ιδεολογικά αντίθετοι Στάλιν και Χίτλερ, χρειάζονταν ο ένας τον άλλο. Ο καθένας από τους δυο συσπείρωνε τον λαό του, προβάλλοντας τον άλλο ως απειλή.
Για να επανεμφανιστεί ο ολοκληρωτισμός, θα πρέπει να επιστρέψουν οι ιστορικοί αυτοί παράγοντες και δυνάμεις. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Ο μακροχρόνιος πόλεμος των χαρακωμάτων τύπου Α`ΠΠ είναι απίθανος πλέον, λόγω της ύπαρξης των πυρηνικών. Τα δε υπάρχοντα οικονομικά εργαλεία εγγυώνται την μη επανεμφάνιση του υπερπληθωρισμού, με το σημερινό πρόβλημα της Δύσης να είναι μάλλον ο αποπληθωρισμός.
Όσο σημαντική και αν είναι η ύφεση που ζούμε, δεν έχει οδηγήσει τον κόσμο σε οικονομική κατάρρευση. Η δυτικού τύπου δημοκρατία παραμένει ελκυστική, ειδικά στην Ευρώπη, παρά τα προβλήματα του ευρώ. Η προοπτική της ανάπτυξης έχει οδηγήσει μη δημοκρατικές χώρες όπως η Κίνα σε απολυταρχισμό, αλλά όχι σε καθεστώτα τρόμου του τύπου που είχαν επιβάλλει οι Στάλιν και Χίτλερ.
Οι διάφοροι αιμοβόροι δικτάτορες της Β. Αφρικής και της Μ. Ανατολής, μπορεί να είχαν βλέψεις στους γείτονες τους, αλλά ευτυχώς στερούνταν των μέσων να τους επιβληθούν ως ένα άλλο Γ`Ράιχ, ή ως ένας χιλιόχρονος «σοσιαλιστικός παράδεισος».
Οι εποχές άλλαξαν σημαντικά, και συνεπώς η μελέτη της ιστορίας δεν μας βοηθά και πολύ στο να βρούμε απαντήσεις για το σήμερα. Οι τρεις προκλήσεις που η αμερικανική εξωτερική πολιτική θα αντιμετωπίσει στο μέλλον, δεν έχουν σχέση με το παρελθόν.
Πρώτον, στο παρελθόν ο ολοκληρωτισμός απείλησε την Δύση με ισχυρά κεντρικά καθοδηγούμενα κράτη. Σήμερα όμως, όπως και στο προβλέψιμο εγγύς μέλλον, οι πηγές της παγκόσμιας αποσταθεροποίησης είναι κάποια μικρά και αποτυχημένα κράτη. Παλιά έπρεπε να ανατρέψουμε τον Χίτλερ. Σήμερα χρειάζεται να βοηθήσουμε τα κράτη αυτά να αποκτήσουν νομιμοποίηση και εξουσία. Και δεν μιλάμε για την Συρία, όπου η ενδυνάμωση του εκεί καθεστώτος κάθε άλλο παρά βολεύει την Δύση. Μιλάμε για την Τυνησία, την Λιβύη, και την Αίγυπτο, που έδιωξαν τους δικτάτορες, και που τώρα θα πρέπει να αποφύγουν το χάος και την αταξία. Οι χώρες αυτές θα πρέπει να γίνουν δημοκρατικές, και πάνω απ όλα σταθερές.
Δεύτερον, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι σημερινοί δικτάτορες μπορεί να είναι τραμπούκοι στο εσωτερικό, αλλά δεν είναι υπέρ της επέκτασης των χωρών τους στο εξωτερικό. Ότι και να συμβαίνει στην Β. Κορέα, μια εισβολή στην Ν. Κορέα αποκλείεται. Το ίδιο και με τους Σαντάμ και Καντάφι, που όσο κι αν ήταν απειλητικοί στην άμεση γειτονιά τους, δεν είχαν τα μέσα να κατακτήσουν μακρινούς «εχθρούς».
Το Ιράν στηρίζει τρομοκράτες στη Μ. Ανατολή, και θέλει να αυξήσει την επιρροή του, αλλά δεν πρόκειται ποτέ να «καταπιεί» τους γείτονες του όπως έκανε ο Χίτλερ με την Τσεχοσλοβακία και τη Πολωνία. Οι σημερινοί δικτάτορες περιορίζονται από τοπικές συγκρούσεις για εδάφη, πόρους, γλώσσα, και εθνότητα. Αυτό που θέλουν είναι να επικρατήσουν, αλλά όχι να κυριεύσουν τον κόσμο όλο.
Τρίτον, όσο καλοδεχούμενες κι αν είναι οι δυνάμεις που απελευθέρωσε η αραβική άνοιξη, θα πρέπει να αντισταθούμε στον πειρασμό να πνίξουμε αυτά τα νέα κινήματα στην προσπάθειά μας να τα βοηθήσουμε. Όσο πιο διαβολικό ένα καθεστώς είναι, τόσο μεγαλώνει η διάθεση μας να προστρέξουμε για βοήθεια προς τα θύματα του. Οι σημερινοί όμως τύραννοι είναι ανήμποροι να διαπράξουν μαζική βία, όπως οι ομόλογοί τους στο παρελθόν, και τα σημερινά θύματα μπορεί εύκολα να παρεξηγήσουν την όποια παρέμβαση μας ως νέο-αποικιοκρατική, αντί για ανθρωπιστική.
Να μην υπάρχει καμιά παρεξήγηση, οι διαδηλωτές στους δρόμους αξίζουν την συμπαράσταση μας. Αλλά το γεγονός ότι είναι στους δρόμους, αντί να λιώνουν σε κάποια σιβηρικά γκούλαγκ ή να δολοφονούνται σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, σημαίνει πως τουλάχιστον μπορούν και ελέγχουν τη μοίρα τους σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι τα θύματα του παρελθόντος ολοκληρωτισμού.
Το πώς αντιλαμβανόμαστε το κακό, ορίζει και το πώς θα αντιδράσουμε απέναντί του. Ιστορικά, η Αμερική τείνει να ταυτίζει τους όποιους εχθρούς της με τον Σατανά. Αυτοί που επιμένουν στην αμερικανική παρεμβατικότητα όπου γης, και που βλέπουν στον ισλαμισμό μια ακόμη απειλή, ακόμη κι αν αυτή προέρχεται από τα λαϊκά κινήματα της αραβικής άνοιξης, τείνουν να ταυτίσουν την νέα ριζοσπαστικότητα με τον φασισμό και τον κομμουνισμό, ή και με τα δυο μαζί. Τέτοιου είδους αντιλήψεις όμως, δημιουργούν προβλήματα.
Το τελευταίο διάστημα, ο πρόεδρος Ομπάμα αρνήθηκε να παίξει το παιχνίδι που θέλει να διεξάγεται μια μάχη μεταξύ καλού και κακού. Του καλού που χρειάζεται την υποστηρικτική επέμβασή μας, και του κακού που θα πρέπει να καταπνίξουμε με κάθε μέσο.
Ο Ομπάμα αντιλαμβάνεται πως ο νέος κόσμος δεν έχει σχέση με τον παλιό. Κι αυτό καλά θα κάνουμε να το θυμόμαστε όλοι, με την ευκαιρία του νέου έτους που έρχεται. Το γεγονός ότι στη διάρκεια του 2011 εξαφανίστηκαν κάποιοι δικτάτορες, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν κι άλλοι που παραμένουν δυνατοί. Όμως, οι Μπεν Αλί, Καντάφι, Μουμπάρακ, και Κιμ Ιλ, σίγουρα δεν ήταν οι χειρότεροι δικτάτορες της πρόσφατης ιστορίας. Αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε, άσχετα αν παρακαλούμε να έχουν την τύχη τους και οι εναπομείναντες τύραννοι της γης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου