Εθνικό μας ζώο η αρκούδα

Παρά τις περιπέτειες που αντιμετωπίζουν, οι καφέ αρκούδες αυξάνονται και πλέον ξεπερνούν τις 300 σε όλη τη βόρεια Ελλάδα. Εάν υπήρχε τρόπος να αποφευχθούν τα συχνά τροχαία δυστυχήματα, κυρίως στην Εγνατία Οδό, και να μπει ένα τέλος στις ενέργειες λαθροθήρων, ο αριθμός τους θα ήταν σαφέστατα μεγαλύτερος.
Σημαντικές πληροφορίες έδωσε η δορυφορική και γενετική παρακολούθηση της αρκούδας που πραγματοποιείται για τρίτη συνεχή χρονιά από την περιβαλλοντική οργάνωση “Αρκτούρος” σε συνεργασία με τη Vodafone.
Βάσει δηλώσεων του προέδρου της περιβαλλοντικής οργάνωσης “Αρκτούρος”, Γιάννη Μπουτάρη, η “αρκούδα τείνει να γίνει το εθνικό μας ζώο”. “Πλέον όλοι έχουμε καταλάβει πως η διάσωσή της είναι ταυτόχρονα και διάσωση των δασικών οικοσυστημάτων", προσέθεσε.
Η δορυφορική παρακολούθηση των ζώων με ειδικά κολάρα και χρήση δικτύου GSM έδειξε πως το αρσενικό είναι πιο τολμηρό σε σχέση με το θηλυκό, διανύει μεγαλύτερες αποστάσεις (2,5 χλμ. την ημέρα έναντι 1,5 χλμ. του θηλυκού) και δείχνει μεγαλύτερη ανοχή απέναντι στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Διαπιστώθηκε επίσης πως οι αρκούδες που ζουν στο Γράμμο έχουν διαφορετικό γενετικό αποτύπωμα από αυτές που ζουν πιο χαμηλά, στην περιοχή του Ασκίου Κοζάνης.
"Οι αρκούδες των δύο περιοχών δεν έχουν εξωτερικές διαφορές, αλλά μόνο γενετικές. Πρόκειται στην ουσία για δύο υποομάδες, με διαφορετικό γενετικό προφίλ και αυτό που προσπαθούμε να διερευνήσουμε είναι γιατί δεν έχουν γίνει ένα", ανέφερε ο επιστημονικός διευθυντής του "Αρκτούρου", Αλέξανδρος Καραμανλίδης.
H ακαταλληλότητα του βιοτόπου και ο δρόμος Σιάτιστα-Κρυσταλλοπηγή, όπου τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντικός αριθμός τροχαίων, με θύματα αρκούδες, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Καραμνλίδη, φαίνεται να αποτελεί εμπόδιο στη γενετική επικοινωνία μεταξύ των δύο πληθυσμών, ενώ παράλληλα ο πληθυσμός στο Άσκιο είναι πιο πρόσφατος και εκτιμάται πως ήρθε από άλλη περιοχή.
Το πρόγραμμα παρακολούθησης των αρκούδων εφαρμόζεται στο Γράμμο, τα Γρεβενά, τη Φλώρινα, την Καστοριά και την Κοζάνη. Το κολάρο που φορούν οι αρκούδες στέλνει μήνυμα σε τακτά χρονικά διαστήματα στο κινητό των συνεργατών της οργάνωσης για το πού βρίσκονται. Ωστόσο, επειδή οι αρκούδες είναι πολύ έξυπνα ζώα, όσα κολάρα έχουν περιφέρεια λαιμού πάνω από ένα μέτρο και είναι πολύ φαρδιά, καταφέρνουν και τα βγάζουν. Επιπλέον, ο λαιμός των ενήλικων αρσενικών είναι πιο μεγάλος από ό,τι το κεφάλι με αποτέλεσμα τα κολάρα να πέφτουν σχετικά εύκολα -μόλις η αρκούδα σκύψει- και το σήμα να χάνεται.
Η δορυφορική παρακολούθηση της αρκούδας, όπως σημείωσε ο Αλέξανδρος Καραμανλίδης, προϋποθέτει τη σύλληψη του ζώου σε ειδικές παγίδες που στήνονται στο δάσος. Οι ερευνητές-"παγιδευτές" ακινητοποιούν το ζώο με νάρκωση και του φορούν το ειδικό κολάρο πριν το αφήσουν και πάλι ελεύθερο. Μία άλλη πτυχή του προγράμματος παρακολούθησης των αρκούδων είναι αυτή με τα αποτυπώματά τους στους στύλους. Μέχρι στιγμής έχουν αξιοποιηθεί πάνω από 4.000 στύλοι της ΔΕΗ και του ΟΤΕ και έχουν συλλεγεί περισσότερα από 3.000 γενετικά δείγματα. Αυτά έδωσαν χρήσιμα συμπεράσματα για τη μετακίνηση του πληθυσμού, που είναι μεγαλύτερη το φθινόπωρο από ό,τι την άνοιξη, αλλά και για την ερωτική συμπεριφορά των ζώων.