Αντιμέτωποι με συνθήκες πρωτοφανούς ασφυξίας βρίσκονται δανειολήπτες αλλά και επιχειρηματίες, καθώς η αγορά έχει στεγνώσει από ρευστό. Τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι ελεύθεροι επαγγελματίες καθώς και οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε έναν ασφυκτικό κλοιό έλλειψης ρευστότητας, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον.

Το εκρηκτικό κοκτέιλ, που απειλεί να τινάξει στον αέρα τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών και τα οικονομικά των επιχειρήσεων, έχει τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά: την εκτίναξη των εγγραφών στη Μαύρη Λίστα του Τειρεσία, την άνοδο των επισφαλειών σε καταναλωτικά, στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια, την απροθυμία των τραπεζών να χορηγήσουν δάνεια, και το δυσθεώρητο ύψος των «φεσιών» από ακάλυπτες επιταγές και απλήρωτες συναλλαγματικές.
Μαύρη λίστα
Οι τραπεζίτες περιγράφουν με μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά, χωρίς να κρύβουν την ανησυχία τους για τις κυοφορούμενες εξελίξεις. Χαρακτηριστικό στοιχείο, που δείχνει το μέγεθος του προβλήματος, είναι ότι σήμερα στη Μαύρη Λίστα του Τειρεσία υπολογίζεται ότι είναι γραμμένα περίπου 1,5 εκατομμύριο φυσικά και νομικά πρόσωπα. Με άλλα λόγια, περίπου 1,2 εκατ. ιδιώτες και 300.000 επιχειρήσεις δεν έχουν ουσιαστικά πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Μάλιστα, το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς αφενός απαιτείται αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα για να βγει κανείς από τη λίστα και αφετέρου οι τράπεζες είναι πολύ διστακτικές στο να δανείσουν κάποιον που στο παρελθόν είχε μπει στον Τειρεσία, ακόμη και αν βγήκε στη συνέχεια.
Ακόμα όμως και για τους δανειολήπτες που βρίσκονται στη Λευκή Λίστα, δηλαδή αποπληρώνουν κανονικά τις οφειλές τους προς τις τράπεζες, οι πύλες προς την πολυπόθητη ρευστότητα παραμένουν ερμητικά κλειστές. Το τελευταίο διάστημα τα νέα δάνεια, καταναλωτικά, στεγαστικά ή και επιχειρηματικά, δίνονται με το σταγονόμετρο, με ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια και υψηλά επιτόκια.

Κλειστές οι στρόφιγγεςΧαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα πάντα με τους τραπεζίτες, αυτή τη στιγμή οκτώ στις δέκα αιτήσεις νέων δανείων δεν φτάνουν ποτέ στο γκισέ, καθώς οι νέες χορηγήσεις δίνονται με το σταγονόμετρο και με πάρα πολύ αυστηρά κριτήρια. Μάλιστα, την τελευταία διετία, οι αιτήσεις για νέα δάνεια έχουν μειωθεί κατά περίπου 40% είτε λόγω των υψηλών επιτοκίων είτε επειδή νοικοκυριά και επιχειρήσεις αποφεύγουν τα «ανοίγματα».
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην τραπεζική αγορά είναι ότι στη στεγαστική πίστη η προσημείωση του ακινήτου δεν είναι πλέον αρκετή για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων. Πλέον, οι τράπεζες πολύ σπάνια χρηματοδοτούν πάνω από το 70% της εμπορικής αξίας, ζητούν επιπλέον εχέγγυα, όπως σταθερή εργασία και τριτεγγυητές και συχνά απαιτούν την ύπαρξη επιπλέον μετρητών «για ώρα ανάγκης».
Αντίστοιχα, στις μεταφορές από κάρτα σε κάρτα πολλές τράπεζες έχουν βάλει φρένο στις αναχρηματοδοτήσεις, επιτρέποντας μία κίνηση ανά εξάμηνο, ενώ στα καταναλωτικά η προσημείωση ακινήτου είναι ουσιαστικά μονόδρομος, προκειμένου να εγκριθούν χρηματοδοτήσεις ακόμα και άνω των 10.000 ευρώ.
Οσο για τα επιχειρηματικά δάνεια, στην τρέχουσα συγκυρία, λίγες είναι οι εταιρείες που πληρούν τα κριτήρια των τραπεζών και έχουν προοπτικές εξέλιξης. Ακόμα όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις το κόστος του χρήματος είναι τόσο υψηλό (μπορεί να ξεπερνά ακόμα και το 10% για κεφάλαιο κίνησης) ώστε οι επιχειρηματίες δεν προχωρούν τελικά στη σύναψη του δανείου.
Ουσιαστικά, σύμφωνα με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις της αγοράς, ο ρυθμός πιστωτικής ανάπτυξης φέτος θα είναι μάλλον αρνητικός και αυτό ενώ στο τέλος του 2007 τα δάνεια έτρεχαν με περισσότερο από 20% κάθε χρόνο.

Στο κόκκινοΣε ύψος ρεκόρ έχουν εκτιναχθεί και τα κόκκινα δάνεια, καθώς οι επισφάλειες εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν ακόμα και το 12% του συνόλου μέχρι το τέλος του χρόνου, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 30 δισ. ευρώ. Ο κίνδυνος νέων επισφαλειών είναι- σύμφωνα πάντα με τους τραπεζίτες- ακόμα ένας λόγος που αποθαρρύνει την εκταμίευση νέων δανείων. Ουσιαστικά, με τόσο περιορισμένη ρευστότητα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προχωρούν μόνο σε επιλεκτικές χρηματοδοτήσεις, στις περιπτώσεις που είναι σχεδόν σίγουρο ότι η οφειλή θα εξυπηρετηθεί. Μάλιστα, μετά την εφαρμογή του νόμου για την προστασία των δανειοληπτών, αρκετοί τραπεζίτες φοβούνται ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των δανείων που δεν εξυπηρετούνται, καθώς εκτιμούν ότι ήδη έχει δημιουργηθεί κλίμα ατιμωρησίας μεταξύ των δανειοληπτών.

Στα 2 δισ. ευρώ τα φέσια το 2010Το κλίμα ασφυξίας στην αγορά συντηρούν και τα φέσια που πνίγουν ως επί το πλείστον τις επιχειρήσεις. Το 2010, το σύνολο των ακάλυπτων επιταγών και απλήρωτων συναλλαγματικών έφτασε τα 2 δισ. ευρώ. Μπορεί το ποσό αυτό να είναι σαφώς μειωμένο σε σχέση με το 2009, όμως με δεδομένη την κατακόρυφη πτώση των συναλλαγών στην αγορά, γενικότερα, δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν μεταχρονολογημένες επιταγές 9μήνου ή και 12μήνου συντηρώντας μια περίεργη στρέβλωση, η οποία είναι στην πραγματικότητα μια βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
ΠΗΓΗ ΤΑ ΝΕΑ