Tο φάρμακο, μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του ανθρώπινου πολιτισμού, κατέχει περίοπτη θέση στην καθημερινότητά μας αφού δεν υπάρχει κανένας που να μην έχει πάρει για κάποια περίοδο ή στιγμή της ζωής του κάποιο επίσημο ή «εναλλακτικό» φαρμακευτικό σκεύασμα.
Την ίδια στιγμή, η φαρμακευτική βιομηχανία θεωρείται, σε παγκόσμιο επίπεδο, μία από τις σημαντικότερες, ένας κλάδος που προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίες και παράγει, ακόμα και αυτό το διάστημα της κρίσης, υπεραξία στις πολυεθνικές αλλά και στις εγχώριες εταιρείες. Το φάρμακο είναι ανθεκτικό, τόσο απέναντι στους ιούς όσο και στα σκαμπανεβάσματα των χρηματιστηρίων.
Κι όμως, τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι περιπτώσεις έντονης αμφισβήτησης των φαρμάκων και των εταιρειών που τα παράγουν, ενώ συζητήσεις για το ασφαλιστικό, το κόστος των φαρμάκων και των διαδικασιών χορήγησης και συνταγογράφησης βρίσκονται μεταξύ των πρώτων θεμάτων της ατζέντας της υγείας. Την ίδια ώρα, η περίφημη πολυφαρμακία δεν επιβεβαιώνεται, παρά μόνο για μία κατηγορία: Τους ηλικιωμένους. Τελικά, θέλουμε ή όχι αγωγή;
Τα τρώμε στα φάρμακα
Μύθος ή πραγματικότητα;
Το 2008, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα ανήλθε σε περίπου 8 δισ. ευρώ και ήταν αυξημένη κατά 8,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2007).
γύρω από τα συγκεκριμένα νούμερα αναπτύσσεται κάθε χρόνο μια περίεργη φιλολογία. Η εξακρίβωση του τι πραγματικά πλήρωσε το κράτος μέσω των ταμείων (5 δισ. ευρώ είναι η εκτίμηση για το 2008), τι πλήρωσαν οι ασφαλιστικές εταιρείες και τι οι πολίτες από την τσέπη τους έχει καταντήσει απόπειρα τετραγωνισμού του κύκλου.
Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου καταγράφει τη συνολική φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα, το ποσό όμως αυτό είναι τελείως διαφορετικό από την πραγματική κρατική δαπάνη, καθώς στο νούμερο του ΕΟΦ περιλαμβάνονται οι πωλήσεις φαρμάκων σε αλλοδαπούς και τουρίστες (το κόστος των οποίων καλύπτουν οι ίδιοι), οι πωλήσεις προς τα νοσοκομεία, καθώς και οι παράλληλες εξαγωγές σε τρίτες χώρες. Επομένως, η κρατική δαπάνη για φάρμακα δεν είναι τόσο μεγάλη όσο νομίζουμε.
Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Εταιρειών Ελλάδος, σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, υποστήριξε ότι η κρατική φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί μόλις το 1/5 των συνολικών δαπανών υγείας. Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, δεν έγκειται στις τιμές (οι οποίες καθορίζονται από το κράτος και συγκαταλέγονται ανάμεσα στις χαμηλότερες στην ΕΕ των 27 κρατών μελών), αλλά στην έλλειψη διαφάνειας που δημιουργείται από την απουσία τεχνολογικού εκσυγχρονισμού και μηχανοργάνωσης του συστήματος υγείας.
Πολυφαρμακία
Οι ηλικιωμένοι στο στόχαστρο
Στις ΗΠΑ, όπου το φαινόμενο της πολυφαρμακίας έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, περίπου το 25% των επειγόντων εισαγωγών στα νοσοκομεία οφείλεται σε σοκ που έχουν υποστεί ανυποψίαστοι ή ανενημέρωτοι ασθενείς από λήψη μεγάλων ποσοτήτων φαρμάκων, τα οποία, σε συνδυασμό το ένα με το άλλο, προκαλούν σοβαρές παρενέργειες.
Στη χώρα μας, τα πράγματα απέχουν πολύ από αυτήν την κατάσταση. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Καταναλωτή, οι ηλικιωμένοι ?που αποτελούν το 13% του πληθυσμού της χώρας? καταναλώνουν σχεδόν το ένα τρίτο των φαρμάκων (κοντά στο 30%) και εκεί εντοπίζονται οι μεγαλύτερες ενδείξεις πολυφαρμακίας.
Πληροφόρηση και ανταγωνισμός
Στη μέση ο ασθενής
Ο Δημήτρης Χάνδρας, ιατρικός επισκέπτης της εταιρείας Unifarma, μπαινοβγαίνει στα νοσοκομεία αλλά για επαγγελματικούς λόγους. Η εμπειρία του αλλά και η εντύπωση που έχει σχηματίσει ακούγοντας όλους τους παράγοντες της αγοράς είναι ότι το ευρύ κοινό είναι πλέον περισσότερο ενημερωμένο.
Οι λόγοι; «Είτε λόγω των ΜΜΕ, τα οποία στα ζητήματα της υγείας είναι πιο κοντά, είτε λόγω της εύκολης πρόσβασης πλέον στη γνώση με τη χρήση του ίντερνετ είτε λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού που υπάρχει μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών». Ο ανταγωνισμός των φαρμακευτικών οδηγεί συχνά σε «παρενέργειες», και στις περιπτώσεις αυτές ο ασθενής καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει περισσότερα. «Ο ασθενής, προκειμένου να προστατέψει την τσέπη του και την υγεία του, θα διαβάσει και θα ενημερωθεί περισσότερο ώστε να έχει κι αυτός ενεργή συμμετοχή στη θεραπεία του», υποστηρίζει ο Δ. Χάνδρας.
Φαρμακευτικές εταιρείες
Αντιμετωπίζονται με καχυποψία
Ο κόσμος των φαρμακευτικών επιχειρήσεων βρέθηκε το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο της δημοσιότητας εξαιτίας της νέας γρίπης.παρά την πληροφόρηση, καλύτερη από κάθε άλλη φορά, τα διεθνή δεδομένα και τις πρακτικές άλλων προηγμένων τεχνολογικά και ιατρικά κρατών, στην Ελλάδα η αμφισβήτηση στο πρόσωπο των φαρμακευτικών εταιρειών είναι ακόμα μεγάλη ?μόλις 400.000 Ελληνες είχαν εμβολιαστεί μέχρι την πρώτη εβδομάδα του νέου χρόνου! Για να δούμε πώς βλέπει και η άλλη πλευρά τη στάση του σύγχρονου Ελληνα, ζητήσαμε τη γνώμη του Δημήτρη Χάνδρα, ιατρικού επισκέπτη της εταιρείας Unifarma, ο οποίος ασχολείται με έναν πολύ ιδιαίτερο τομέα, την προώθηση των θυρεοειδικών και αντιθυρεοειδικών προϊόντων της εταιρείας.
Η συζήτησή μας ξεκίνησε, ασφαλώς, από τη νέα γρίπη και την καχυποψία των πολιτών. «Πιστεύω πως η εμπιστοσύνη των ασθενών προς το φάρμακο δεν περίμενε μία ακόμη γρίπη για να κλονιστεί. Κι αυτό γιατί η αγορά του φαρμάκου διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες αγορές καταναλωτικών αγαθών», σημειώνει ο ιατρικός επισκέπτης και μας εξήγησε: «Η διαφοροποίησή της έγκειται στην τετρατόμηση της ζήτησης, σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες παράγουν, οι γιατροί συνταγογραφούν, οι ασθενείς καταναλώνουν και ο ασφαλιστικός οργανισμός καλύπτει.
Ολα αυτά δημιούργησαν με τον καιρό την αβεβαιότητα στους ασθενείς ως προς την κατάσταση της υγείας τους και την καταλληλότητα της θεραπείας. Επομένως αυτό που κατάφερε η νέα γρίπη είναι να κλονίσει ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη του Ελληνα για τα φάρμακα και να ενισχύσει την καχυποψία του».
Πρωταθλητές στα αντιβιοτικά
Του δίνουμε και καταλαβαίνει
Αν και η πολυφαρμακία δεν φαίνεται να ισχύει, τουλάχιστον στον βαθμό που φημολογείται, η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της ευρωπαϊκής κατάταξης, στην κατανάλωση αντιβιοτικών. Τα κυρίως συνταγογραφούμενα αντιβιοτικά είναι οι μακρολίδες (29% της συνολικής κατανάλωσης), οι κεφαλοσπορίνες (22%) και οι πενικιλίνες (25%), κυρίως με τη μορφή της αμοξυκιλλίνης. Ολα αυτά σύμφωνα με το ESAC, το Eυρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης Κατανάλωσης Αντιμικροβιακών, στο οποίο συμμετέχουμε.
Λιγότερα φάρμακα
Με το βλέμμα του φαρμακοποιού
Ο Δημήτρης Μπρουσούλης ασκεί εδώ και μια επταετία το επάγγελμα του φαρμακοποιού και γι’ αυτό έχει άποψη για τη σχέση των Ελλήνων με τα φάρμακα.
«συχνά αμφισβητούν τα κίνητρα των γιατρών όσον αφορά τη συνταγογράφηση» αναφέρει, θέτοντας ένα από τα πιο «καυτά» ζητήματα στο ζήτημα των φαρμάκων. «Δυστυχώς, τα πράγματα είναι δύσκολα, τα ταμεία έχουν χρέη και οι σκέψεις για περικοπές φαρμάκων είναι στην ημερήσια διάταξη.
Επίσης, υπάρχουν φάρμακα για παθήσεις που δεν αναγνωρίζονται από τα ταμεία, όπως η αλωπεκία και η φλεβική ανεπάρκεια. Θεωρείται, δεν ξέρω με ποιο σκεπτικό, ότι είναι φάρμακα lifestyle?», συνεχίζει. Ως φαρμακοποιός, αντιμετωπίζει όλα τα δομικά προβλήματα της αγοράς, όπως τα υπέρογκα χρέη του Δημοσίου προς τους φαρμακοποιούς και τη γραφειοκρατία.
«Η γραφειοκρατία είναι μεγάλο πρόβλημα. Ενώ υπάρχει κοινή νομοθεσία, στην πράξη κάθε ταμείο εφαρμόζει δικές του μεθόδους πληρωμών. Δεν γνωρίζουμε αν κάποιο φάρμακο καλύπτεται από κάθε ταμείο, δεν γνωρίζουμε το ποσοστό των συμμετοχών κάθε πλευράς στην τιμή του φαρμάκου κ.ά.», λέει περιγράφοντας καταστάσεις που όλοι έχουμε ζήσει. Οταν ζητάμε τη γνώμη του για το πρόβλημα της υπερκατανάλωσης, στρέφει το βλέμμα του στον ιατρικό κλάδο, όπου παρατηρεί ορισμένα φαινόμενα κατάχρησης, ειδικά στον τομέα της αντιβίωσης.
«Υπάρχει μια τάση να γράφονται αρκετές αντιβιώσεις. Συχνά υπάρχει και πίεση των ασθενών προς τους γιατρούς αν και σε αυτό τον τομέα παρατηρώ μια σαφή ύφεση: Ο κόσμος προσπαθεί να αποφύγει τα φάρμακα. Απόδειξη, η στροφή των πελατών προς την ομοιοπαθητική και τα φυτικά σκευάσματα».?
Διαδίκτυο
Φάρμακα με ένα κλικ
Οι πωλήσεις φαρμάκων μέσω ίντερνετ έχουν αποκτήσει ανησυχητικές διαστάσεις, οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς όμως δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν το ζήτημα με τη σπουδή που θα έπρεπε ?το ίδιο και οι φαρμακευτικές εταιρείες. Σε ορισμένα σκευάσματα, οι εκπτώσεις που παρέχουν οι διάφοροι δικτυακοί τόποι ανέρχονται στο 70%, με αποτέλεσμα πολλοί ανυποψίαστοι ή αφελείς καταναλωτές να πέφτουν θύματα εξαπάτησης, καθότι πρόκειται για φάρμακα μαϊμού.
Τα περισσότερα αφορούν το αδυνάτισμα, τη διακοπή του καπνίσματος, τη μείωση της φαλάκρας και τη βελτίωση της στυτικής δυσλειτουργίας. Η πώληση φαρμάκων μέσω του ίντερνετ είναι παράνομη, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται αυτό δεν εμποδίζει μερικούς από το να κάνουν χρυσές δουλειές. Τα προϊόντα που διακινούνται μέσω του κυβερνοχώρου φτάνουν στον παραλήπτη με κούριερ, χωρίς συνταγή γιατρού, με αποτέλεσμα να έχουμε συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες. Επιπλέον, πολλά από τα διακινούμενα φάρμακα είναι μαϊμούδες, με αποτέλεσμα οι παρενέργειές τους να είναι άγνωστες και συνάμα ανησυχητικές.
Φάρμακα και φαρμάκια
Ολα εκείνα που απαρτίζουν το σύμπαν του φαρμάκου στην Ελλάδα.
Καχυποψία
Αρκετοί ασθενείς απέφυγαν δυσάρεστες εξελίξεις με την ασθένειά τους απλώς διότι διέκοψαν, σε συνεργασία με τον γιατρό, μια λανθασμένη φαρμακευτική αγωγή. Αν συνεχίζετε να αισθάνεστε άσχημα, ίσως να φταίει το φάρμακο!
Παρενέργειες
Ο νόμος επιβάλλει να αναγράφεται σε κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα η σύσταση, η δοσολογία, οι παρενέργειες και οι αντενδείξεις και καλό είναι να διαβάζουμε όλοι τα ψιλά γράμματα.
Δοσολογία
Μεγάλη ευθύνη για τις παρενέργειες που συνδέονται με τα φάρμακα κατέχει η κακή λήψη σε χρόνο ή ποσότητα. Ορισμένοι ασθενείς αυθαιρετούν, ερμηνεύουν και φέρνουν τη φαρμακευτική αγωγή στα μέτρα τους.
Φαρμακοβιομηχανία
Οι εργαζόμενοι στη φαρμακοβιομηχανία ξεπερνούν τις 13.000. Η απασχόληση είναι εξαιρετικά ανοδική την τελευταία εξαετία (5% περίπου τον χρόνο) όταν στους άλλους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας μειώνεται ή παραμένει στάσιμη.
(Πολύ) Φαρμακεία
Η χώρα μας έχει αναλογικά τον μεγαλύτερο αριθμό φαρμακείων στην Ευρώπη (94,2 φαρμακεία ανά 100.000 κατοίκους). Επίσης, υπάρχουν 150 περίπου φαρμακαποθήκες όταν στη Γαλλία λειτουργούν μόλις 9 και στη Γερμανία 16.
Μπεστ σέλερ
Η πρώτη σε πωλήσεις θεραπευτική κατηγορία το 2008 ήταν τα φάρμακα για καρδιαγγειακές παθήσεις (23,8% επί του συνόλου) και ακολούθησαν τα φάρμακα για το κεντρικό νευρικό σύστημα (16,0%) και εκείνα για το πεπτικό σύστημα και τον μεταβολισμό (12,6%).
Ακόμη κι αν στην Ελλάδα δεν υπάρχει πολυφαρμακία, σίγουρα υπάρχουν πάρα πολλά φαρμακεία.
Δέκα Αμερικανούς υπηκόους, πέντε άνδρες και πέντε γυναίκες και δύο Αϊτινούς συνέλαβε το Σάββατο (30/01) η Αστυνομία στην Αϊτή, με την κατηγορία ότι προσπάθησαν να βγάλουν παράνομα από τη χώρα, 31 παιδιά, ηλικίας από 2 μηνών έως 12 ετών.Της ομάδας ηγείτο μία γυναίκα, η οποία σύμφωνα με το Υπουργείο Διασποράς της Αϊτής, είπε σε δικαστή στο αρχηγείο της Αστυνομίας : «Η ιδέα ήταν να πάμε κάπου τα παιδιά, όπου θα είχαν φροντίδα, τρόφιμα και ρουχισμό».
